Porównanie europejskich skal ekologicznych liczb wskaźnikowych w ocenie środowiska fizycznogeograficznego na podstawie charakterystycznych gatunków roślin lasów liściastych z klasy Querco-Fagetea = Comparison of European scales of ecological indicator values in assessing the natural environment on the basis of species characteristic for deciduous forest of class Querco-Fagetea

Roo-Zielińska, Ewa (1948– )

doi:0033-2143

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Porównanie europejskich skal ekologicznych liczb wskaźnikowych w ocenie środowiska fizycznogeograficznego na podstawie charakterystycznych gatunków roślin lasów liściastych z klasy Querco-Fagetea = Comparison of European scales of ecological indicator values in assessing the natural environment on the basis of species characteristic for deciduous forest of class Querco-Fagetea Roo-Zielińska, Ewa (1948– )

Object structure

Przegląd Geograficzny T. 81 z. 3 (2009)

Roo-Zielińska, Ewa (1948– )

ekologiczne skale liczb wskaźnikowych ; charakterystyczne gatunki roślin ; środowisko fizycznogeograficzne ; cechy klimatyczne ; właściwości gleb

Przedmiotem analizy porównawczej są trzy oryginalne europejskie skale ekologicznych liczb wskaźnikowych powstałe w różnych regionach geograficznych środkowej Europy: (1) H. Ellenberga i innych (1991) – w Niemczech, (2) E. Landolta (1977) – w Szwajcarii i (3) K. Zarzyckiego i innych (2002) – w Polsce. Wykorzystano zbiór gatunków roślin naczyniowych charakterystycznych dla lasów liściastych z klasy Querco-Fagetea. Celem analizy jest odpowiedź na pytanie, na ile skale liczb ekologicznych wywodzące się z różnych części Europy Środkowej są zgodne (lub odmienne) w diagnozach ekologicznych tych samych gatunków wyrażonych przez trzy liczby wskaźnikowe (odpowiadające trzem skalom) dla każdej z sześciu cech środowiska geograficznego: trzech klimatycznych (światła L, temperatury T, stopnia kontynentalizmu K) i trzech glebowych (wilgotności F, kwasowości R oraz zawartości azotu N). Uzyskany wynik analizy porównawczej trzech europejskich skal wskazuje na wyraźne różnice: (1) Ellenberg ocenia większość gatunków jako wskaźniki obszarów suboceanicznych, a Landolt i Zarzycki jako przejściowych; (2) Zarzycki – jako wskaźniki gleb zasobnych, a pozostali autorzy skal – jako umiarkowanie zasobnych.

1. Diekmann M., 2003, Species indicator values as an important tool in applied plant ecology – a review, Basic and Applied Ecology, 4, s. 1–14.
2. Dzwonko Z., Loster S., 2000, Testing of Ellenberg and Zarzycki indicator values as predictors of soil and light conditions in woodlands, [w:] Kazimierz Zarzycki: Festschrift, red. J. Wójcicki, J. Wołek, U. Korzeniak, Fragmenta Floristica et Geobotanica Annaler, 45, 1–2, s. 49–62.
3. Ellenberg H., Weber H.E., Düll R., Wirth V., Werner W., Paulissen D., 1991, Zeigerwerte von Pflanzen in Mitteleuropa, Scripta Geobotanica, 18, Göttingen.
4. Falińska K., 1997, Ekologia roślin. Podstawy teoretyczne, populacja, zbiorowisko, procesy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
5. Hill M.O., Carey P.D., 1997, Prediction of yield in the Rothamsted Park grass experiment by Ellenberg indicator values, Journal of Vegetation Science, 8, s. 579–586.
6. Kershaw K.A., 1978, Ilościowa i dynamiczna ekologia roślin, PWN, Warszawa.
7. Kozłowska A., 1991, Comparative analysis of ecological indicative values (according to Ellenberg and Zarzycki), Wiadomości Botaniczne, 35, 1, s. 11–21.
8. Landolt E., 1977, Ökologische Zeigerwerte zur Schweizer Flora, Veröffentlichungen Geobotanisches Institut der ETH Stiftung Rübel, 64, Zürich.
9. Lindacher R. (red.), 1995, Phanart Datenbank der Gefässpflanzen Mitteleuropas, Erklarung der Kennzahlen, Aufbau und Inhalt (Phanart, Database of Centraleuropean Vascular Plants, Explanation of codes, Structure and Contents), Veröffentlichungen Geobotanischen Institut der ETH Stiftung Rübel, 125, Zürich.
10. Matuszkiewicz J.M., 2001, Zespoły leśne Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
11. Matuszkiewicz W., 2001, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
12. Motyka J., 1962, Ekologia roślin. Część ogólna i analityczna, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.
13. Podbielkowski Z., 1991, Geografia roślin, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
14. Remmert H., 1985, Ekologia, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.
15. Roo-Zielińska E., 2004, Fitoindykacja jako narzędzie oceny środowiska fizycznogeograficznego. Podstawy teoretyczne i analiza porównawcza stosowanych metod, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 199, Warszawa.
16. Roo-Zielińska E., Solon J., Degórski M., 2007, Ocena stanu i przekształceń środowiska przyrodniczego na podstawie wskaźników geobotanicznych, krajobrazowych i glebowych (Podstawy teoretyczne i przykłady zastosowań), Monografie, 9, IGiPZ PAN, Warszawa.
17. Schaffers A.P., Sykora K.V., 2000, Reliability of Ellenberg indicator values for moisture, nitrogen and soil reaction: a comparison with field measurements, Journal of Vegetation Science, 11, s. 225–244.
18. Strain B.R., Billings D.W. (red.), 1974, Vegetation and environment, Handbook of Vegetation Science, 6, W. Junk, The Haque.
19. Szweykowscy A. i J., 1993, Słownik botaniczny, Wiedza Powszechna, Warszawa.
20. Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U., 2002, Ecological Indicator Values of Vascular Plants of Poland. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.