Metadata language
Old issues – new approaches? People of Polish descent in the former USSR countries
Subtitle:Ethnologia Polona 33-34 (2012-2013)
Creator: Publisher:Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences
Place of publishing: Date issued/created: Description: Type of object: Subject and Keywords:mniejszość polska ; ZSRR b. ; tożsamość ; etniczność ; lokalność
Abstract:Artykuł ten traktuje o ludności polskiego pochodzenia w krajach byłego ZSRR. Przedstawione i wyjaśnione zostają terminy takie jak Polonia, (etniczni) Polacy, mniejszość polska i inne. Większość z nich jest obciążona brzemieniem martyrologicznym lub ideologiczno-politycznym lub też niezbyt przystaje do miejscowych realiów. Dlatego też uważam, że najzasadniej jest mówić o ludności polskiego pochodzenia, do której można zaliczyć Polaków, Polonię, mniejszość polską, jak też osoby innych narodowości, które odwołują się do swoich polskich korzeni. Moim zdaniem, trudno jest mówić, nawet na poziomie konkretnego kraju, o homogenicznej i zwartej kulturze i tożsamości osób odwołujących się do polskości. Zróżnicowanie wewnętrzne tej kategorii sprawia, że nie można jej badać jako jednolitej grupy prezentującej pewien wspólny dla całości typ polskości, jak ma to miejsce w wielu studiach polonijnych. Rozwiązaniem może tutaj być badanie społeczności lokalnych polskiego pochodzenia, które są homogeniczne na poziomie lokalnym, pokazują jednak zróżnicowanie i stopniowalność polskości na poziomie ogólnym. W ostatniej części artykułu przedstawione zostają trudności w określaniu polskości na Wschodzie. Dotyczą one zarówno wyodrębniania Polaków z szerokiej kategorii osób polskiego pochodzenia na Wschodzie, jak i ‘sztucznego’ rozbudzania polskości. Wspominam również o trudnej sytuacji ekonomicznej krajów byłego ZSRR, która może mieć wpływ na podejmowane strategie tożsamościowe
References:
Babiński G. 2001, Badania wschodnie i badania polonijne po roku 1989. Refleksje na marginesie wybranych lektur, Przegląd Polonijny, vol. 27, no. 4, pp. 59–66
Barth F. 1996, Ethnic groups and boundaries, [in:] eds. J. Hutchinson, A. D. Smith, Ethnicity, Oxford–New York
Bauman Z. 2000, Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa
Ber J. 2008, Polacy w Besarabii w okresie międzywojennym, M. A. dissertation written under the supervision of Włodzimierz Mędrzecki Ph.D. Litt. D., placed in the Archive of the Institute of History UW, Warszawa
Centrum na peryferiach. Monografia społeczności lokalnej Ejszyszek i okolic na Wileńszczyźnie, ed. A. Perzanowski, Warszawa 2005
Chodubski A. 1983, Inteligencja polska w Azerbejdżanie w końcu XIX i na początku XX wieku, Przegląd Polonijny, vol. 9, no. 1, pp. 39–47
Chodubski A. 1984, „Dom polski” w Baku, Przegląd Polonijny, vol. 10, no. 4, pp. 95–109
Chodubski A. 1988, Polacy w Armenii w XIX i na początku XX wieku, Przegląd Polonijny, vol. 14, no. 3, pp. 43–59
Clifford J. 2000, Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, Warszawa
Cohen A. P. 2000, The symbolic construction of community, London–New York
Dach K. 1979, Osadnictwo polskie w Mołdawii w XIX wieku, Przegląd Polonijny, vol. 5, no. 2, pp. 33–51
Etnografia lokalnych znaczeń. Monografia społeczności lokalnej z okolic Dziewieniszek na Wileńszczyźnie, ed. Ł. Smyrski, Warszawa 2005
Ich małe ojczyzny. Lokalność, korzenie i tożsamość w warunkach przemian, ed. M. Trojan, Wrocław 2003
Iwanow M. 1988, Główne kierunki rozwoju Polonii w ZSRR w okresie międzywojennym, Przegląd Polonijny, vol. 14, no. 3, pp. 61–72
Jagiełło E. A. 2006, Polacy w Uzbekistanie. Tożsamość odległej diaspory, Łódź
Jasiewicz Z. 1992, Polacy z Ukrainy w Kazachstanie. Etniczność a historia, Lud, vol. 75, pp. 11–54
Jasiewicz Z. 2004, Wschód a polska etnologia i antropologia społeczno-kulturowa. Doświadczenia i perspektywy, [in:] ed. Z. Jasiewicz, Wschód w polskich badaniach etnologicznych i antropologicznych. Problematyka, badacze, znaczenie, Prace Komitetu Nauk Etnologicznych PAN, no. 12, Poznań
Jutrzenka. Pismo Polaków w Mołdawii, February, 2005
Jutrzenka. Pismo Polaków w Mołdawii, April, 2005
Kabzińska I. 1999, Wśród kościelnych Polaków. Wyznaczniki tożsamości etnicznej (narodowej) Polaków na Białorusi, Warszawa
Kłosek E. 2005, Świadomość etniczna i kultura społeczności polskiej we wsiach Bukowiny rumuńskiej, Wrocław
Korzeniewska K. 1997, Tutejszy, Polak, katolik. Tożsamość religijno-etniczna mieszkańców południowo-wschodniej Litwy. Badania empiryczne w Dziewieniszkach, Kierniowie i Turgielach, Przegląd Polonijny, vol. 23, no. 1, pp. 59–86
Kultura i świadomość etniczna Polaków na Wschodzie. Tradycja i współczesność, eds. A. Kuczyński, M. Michalska, Wrocław 2004
Krzyszycha M. 1996, Mniejszość polska w niepodległej Ukrainie, Przegląd Polonijny, vol. 22, no. 4, pp. 25–54
Kubiak H. 1975, O koncepcję badań polonijnych w kraju, Przegląd Polonijny, vol. 1, no. 1, pp. 15–27
Kuczyński A. 1972, Syberyjskie szlaki, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk
Kuczyński A. 1981, Spojrzenie na syberyjską twórczość wspomnieniową Polaków w aspekcie źródła etnograficznego. Szkic problemu, Przegląd Polonijny, vol. 7, no. 3, pp. 57–67
Kuczyński A. 1983, Najdawniejsze relacje z pobytu Polaków za Uralem i staropolski obraz ludów Rosji. Część I, Przegląd Polonijny, vol. 9, no. 2, pp. 5–22
Kuczyński A. 1983, Najdawniejsze relacje z pobytu Polaków za Uralem i staropolski obraz ludów Rosji. Część II, Przegląd Polonijny, vol. 9, no. 3, pp. 5–24
Kuczyński A. 1998, Syberia. 400 lat polskiej diaspory, Wrocław
Kurzowa Z. 1983, Język polski w ZSRR. Historia, stan obecny, potrzeby badawcze, Przegląd Polonijny, vol. 9, no. 1, pp. 17–38
Kurzowa Z. 1985, Sytuacja językowa polskiej ludności wiejskiej w Litewskiej i Białoruskiej SRR, Przegląd Polonijny, vol. 11, no. 3, pp. 5–20
Kurzowa Z. 1988, Świadomość językowa i poglądy współczesnych Polaków litewskich na ich język, Przegląd Polonijny, vol. 14, no. 1, pp. 75–96
Levy A. 2000, Diasporas through anthropological lenses: contexts of Postmodernity, Diaspora: A Journal of Transnational Studies, vol. 9, issue 1, pp. 137–154
Mróz L. 2004, Przebudzenie etniczne, [in:] ed. L. Mróz, Etnos przebudzony, Warszawa
Nowicka E. 2000, Polacy czy cudzoziemcy? Polacy za wschodnią granicą, in cooperation with I. Kabzińska and R. Wyszyński, Kraków
Nowicka E., Trzciński P. 2004, Badacz-Polak wśród rdzennych mieszkańców Syberii, [in:] ed. Z. Jasiewicz, Wschód w polskich badaniach etnologicznych i antropologicznych. Problematyka, badacze, znaczenie, Prace Komitetu Nauk Etnologicznych PAN, no. 12, Poznań, pp. 45–52
Podole i Wołyń. Szkice etnograficzne, eds. Ł. Smyrski, M. Zowczak, Warszawa 2003
Posern-Zieliński A. 1982, Tradycja a etniczność: przemiany kultury Polonii amerykańskiej, Wrocław
Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość Polaków na Wschodzie, Prace naukowe, vol. 7, eds. M. Szczerbiński, T. Wolsza, Gorzów Wielkopolski 2001
Sadowski A. 1995, Pogranicze polsko-białoruskie. Tożsamość mieszkańców, Białystok
Sadowski A. 2001, Aktualny stan i zadania przyszłe badań nad Polakami na Wschodzie. (Wprowadzenie do dyskusji), Przegląd Polonijny, vol. 27, no. 4, pp. 49–58
Sobisiak W. 1975, Emigracja jako przedmiot badań etnograficznych, Przegląd Polonijny, vol. 1, no. 1, pp. 29–51
Szczerbiński M. 1979, „Sokół” i harcerstwo a POW w Rosji w latach wojny i rewolucji (1914–1918), Przegląd Polonijny, vol. 5, no. 3, pp. 41–55
Szynkiewicz S. 1996, Polacy w Kazachstanie. Świadomość etniczna i stosunki z obcymi, Etnografia Polska, vol. 40, no. 1–2, pp. 237–253
Targowski Andrzej 2001, Kim jesteśmy?, [in:] eds. M. Szczerbiński, T. Wolsza, Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość Polaków na Wschodzie, Prace naukowe, vol. 7, Gorzów Wielkopolski
Tożsamość Polaków na pograniczach, eds. A. Sadowski, M. Czerniawska, Białystok 1999
Wahlbeck O. 2002, The concept of diaspora as an analytical tool in the study of refugee communities, Journal of Ethnic and Migration Studies, vol. 28, no. 2, pp. 221–238
Wróbel J. 2004, Unia Europejska a Mołdawia, Prace Ośrodka Studiów Wschodnich, no. 13 (March), pp. 16–28
Zowczak M. 2003, O długim trwaniu Polaków na Podolu. Imponderabilia tożsamości, [in:] eds. Ł. Smyrski, M. Zowczak, Podole i Wołyń. Szkice etnograficzne, Studia Ethnologica, Warszawa
Zychowicz K., Zychowicz P. 2007, Polskie paszporty na wagę złota, Rzeczpospolita, 10–11 March, p. A1
IAiE PAN, sygn. P 366 ; IAiE PAN, sygn. P 367 ; IAiE PAN, sygn. P 368 ; click here to follow the link
Language: Rights:Prawa zastrzeżone - dostęp nieograniczony
Terms of use: Digitizing institution:Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Original in:Biblioteka Instytutu Archeologii i Etnologii PAN
Access: