Zmiany powierzchni jezior wybranych obszarów chronionych na podstawie materiałów kartograficznych* = Lake-area changes in selected protected areas on the basis of cartographic materials

Ławniczak, Agnieszka E.; Kutyła, Sebastian

doi:0033-2143

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Zmiany powierzchni jezior wybranych obszarów chronionych na podstawie materiałów kartograficznych* = Lake-area changes in selected protected areas on the basis of cartographic materials Ławniczak, Agnieszka E.Kutyła, Sebastian

Object structure

Zmiany powierzchni jezior wybranych obszarów chronionych na podstawie materiałów kartograficznych* = Lake-area changes in selected protected areas on the basis of cartographic materials

Przegląd Geograficzny T. 87 z. 1 (2015)

Ławniczak, Agnieszka E. ; Kutyła, Sebastian

lake-area ; disappearance of lakes ; protected areas ; GIS

W pracy przedstawiono zmiany powierzchni jezior położonych na trzech obszarach chronionych w ramach sieci Natura 2000 oraz w randze parku narodowego lub krajobrazowego. Analizę obejmującą okres około 50 lat prowadzono na podstawie materiałów kartograficznych: niemieckich map topograficznych – Messtischblatt w skali 1:25 000 (1930) oraz polskich map topograficznych w układzie PUWG 1965 w skali 1:25 000 (1980). Największe zmiany powierzchni stwierdzono w odniesieniu do jezior na terenie Ostoi Wielkopolskiej, najmniejsze natomiast – na obszarze Ostoi Brodnickiej. Wyniki wykazały, że nie ma większych różnic tempa zaniku jezior na badanych obszarach Natura 2000 i w parkach. Najbardziej podatne na zmniejszenie się były jeziora średnie i małe o powierzchniach między 1 a 10 ha oraz między 10,1 a 50 ha. Wynika to z mniejszej ich odporności na degradację i ograniczonych zdolności do samooczyszczania się wód.

1. Bartoszek L., 2007, Wydzielanie fosforu z osadów dennych, Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, Budownictwo i Inżynieria Środowiska, 42(240), s. 5-19.
2. Choiński A., 1995, Zarys limnologii fizycznej Polski, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
3. Choiński A., 2007, Limnologia fizyczna Polski, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
4. Choiński A., Ławniczak A., Ptak M., Sobkowiak L., 2011, Causes of lake area changes in Poland, Journal of Resources and Ecology, 2, 2, s. 175-180.
5. Choiński A., Ptak M., 2009, Lake infill as the main factor leading to lake's disappearance, Polish Journal of Environmental Studies, 18, 3, s. 347-352.
6. Choiński A., Ptak M., Strzelczak A., 2012, Examples of lake disappearance as an effect of reclamation works in Poland, Limnological Review, 12, 4, s. 161-167.
7. Kowalczewska-Madura K., Gołdyn R., Dondajewska R., 2010, The bottom sediments of Lake Uzarzewskie – a phosphorus source or sink?, Oceanological and Hydrobiological Studies, 39, 3, s. 81-91.
8. Kutyła S., 2009, Jeziora w sieci NATURA 2000 w Polsce, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, UW, Warszawa, maszynopis.
9. Kutyła S., 2014, Characteristics of water level fluctuations in Polish lakes: a review of the literature, Environmental Protection and Natural Resources, 25, 3, s. 27-34.
10. Krüger G., Schnadt J., 2000, Die Entwicklung der geodätischen Grundlagen für die Kartographie und die Kartenwerke 1810-1945, Berlin-Brandenburg im Kartenbild, Berlin.
11. http://www.geobasis-bb.de/GeoPortal1/produkte/verm_bb/pdf/201-schnadt.pdf [14.03.2014]
12. Lange W., 1986, Fizyczno-limnologiczne uwarunkowania tolerancji systemów jeziornych Pomorza, Zeszyty Naukowe UG, Rozprawy i Monografie, 79, Gdańsk.
13. Ławniczak A.E., 2010, Overgrowing of two polymictic lakes in Central-Western Poland, Limnological Review, 10, 3-4, s. 147-156.
14. Ławniczak A.E., Choiński A., Kurzyca I., 2011, Dynamics of lake morphometry and bathymetry in various hydrological conditions, Polish Journal of Environmental Studies, 20, 4, s. 931-940.
15. Ławniczak A.E., Bartusz A., 2010, Zmiany struktury użytkowania stref przybrzeżnych jezior poddanych silnej antropopresji, [w:] A. Choiński (red.), Przemiany jezior i zbiorników wodnych, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 77-88.
16. Ławniczak A.E., Lipińska K., 2012, Problemy ochrony wód na obszarach chronionych na przykładzie Wielkopolskiego Parku Narodowego i jego strefy ochronnej, [w:] A.E. Ławniczak (red.), Ekosystemy wodne i wodno-błotne na obszarach chronionych, Wyd. DANIEL Ewa Wierzchucka, Poznań-Tuchola, s. 35-45.
17. Ławniczak A.E. (red.), 2013, Operat ochrony ekosystemów wodnych i wód podziemnych, [w:] Plan ochrony Wielkopolskiego Parku Narodowego, maszynopis w Dyrekcji Wielkopolskiego Parku Narodowego, Jeziory.
18. Marszelewski W., Ptak M., Skowron R., 2011, Antropogenic and natural conditionings of disappearing lakes in the Wielkopolska-Kujawy Lake District, Roczniki Gleboznawcze, 62(2), s. 283-294.
19. Podbielkowski Z., Tomaszewicz H., 1996, Zarys hydrobotaniki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
20. Ptak M., 2013a, Lake evolution in the Żnin region in the years 1912-1960 (Central Poland), Questiones Geographicae, 32, 1, s. 21-26.
21. Ptak M., 2013b, Historical medium-scale maps as a source of information on the overgrowing of lakes, Limnological Review, 13, 3, s. 155-162.
22. Ptak M., Ławniczak A.E., 2011, Changes in water resources in selected lakes in the middle and lower catchment of the River Warta, Limnological Review, 11, 1, s. 25-32.
23. Siwek J., 2006, Mapy topograficzne, [w] J. Pasławski (red.), Wprowadzenie do kartografii i topografii, Nowa Era, Warszawa, s. 235-290.
24. Sobczyński T., Joniak T., 2009, Co zagraża ekosystemowi Jeziora Góreckiego?, [w:] B. Walna, L. Kaczmarek, M. Lorenc, R. Dondajewska (red.), Wielkopolski Park Narodowy w badaniach przyrodniczych, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Stacja Ekologiczna w Jeziorach, Poznań-Jeziory, s. 51-62.
25. Wiśniewski B., Wolski T., 2005, Changes in Dąbie Lake bathymetry in the period 1962-1996, Limnological Review, 5, s. 255-262.