The ethnic structure of Poland in geographical research

Barwiński, Marek

doi:0016-7282

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

The ethnic structure of Poland in geographical research Barwiński, Marek

Object structure

The ethnic structure of Poland in geographical research

Geographia Polonica Vol. 88 No. 1 (2015)

ethnic minorities ; ethnic structure of Poland ; political geography

The article reviews geographical research into the ethnic structure in Poland carried out between the nineteenth century and the beginning of the second decade of the twenty-first century, on this basis identifying and citing the main research trends to ethnic studies engaged in by both historians and sociologists. The author presents what he considers the most important research topics to be addressed in further studies on the ethnic and ethno-regional minorities living in today’s Poland. Varied research methods are discussed, along with their benefits and limitations, and the paper concludes with a presentation of the main conditions influencing dynamic transformations of the ethnic structure in Poland, as well as the most important characteristics of the relationship between the Polish state and ethnic minorities

1. Adamczuk L., Łodziński S. (eds.), 2006. Mniejszości narodowe w Polsce w świetle Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
2. Babiński G., 1997. Pogranicze polsko-ukraińskie. Etniczność, zróżnicowanie religijne, tożsamość. Kraków: Nomos.
3. Babiński G., 1998. Metodologiczne problemy badań etnicznych. Kraków: Nomos.
4. Babiński G., 2004. Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce w świetle spisu ludności z roku 2002. Studia Socjologiczne, 1 (172), pp. 139-152.
5. Baranowska M., Rykała A., 2009. Multicultural city in a United Europe – the case of Łódź [in:] M. Sobczyński (ed.), Historical regions divided by the borders. General problems and regional issue, Region and Regionalism, no. 9, vol. 1, Łódź- -Opole: University of Łódź. Department of Political Geography and Regional Studies, Silesian Institute in Opole, pp. 257-268.
6. Barbag J., 1987. Geografia polityczna ogólna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
7. Barwiński M., 1999. Współczesna tożsamość etniczna i kulturowa Łemków na obszarze Łemkowszczyzny- uwarunkowania i konsekwencje [in:] Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, no. 2, Łódź: Uniwersytet Łódzki, pp. 53-69.
8. Barwiński M., 2001. Contemporary national andreligious diversification of inhabitants of thePolish-Belorussian borderland – the case of Hajnówkadistrict [in:] M. Koter, K. Heffner (eds.),Changing role of border areas and regionalpolicies, Region and Regionalism, 5, Opole-Łódź:University of Łódź. Department of Political Geographyand Regional Studies, Silesian Institutein Opole, pp. 180-184.
9. Barwiński M., 2003. Lemkos as a small relict nation [in:] M. Koter, K. Heffner (eds.), The role of ethnic minorities in border regions, Region and Regionalism, no. 6, vol. 1, Łódź-Opole: University of Łódź. Department of Political Geography and Regional Studies, Silesian Institute in Opole, pp. 39-47.
10. Barwiński M., 2004. Podlasie jako pogranicze narodowościowo-wyznaniowe. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
11. Barwiński M., 2005a. Współczesne stosunki narodowościowo-religijne na Podlasiu [in:] M. Malikowski, D. Wojakowski (eds.), Granice i pogranicza nowej Unii Europejskiej. Z badań regionalnych, etnicznych i lokalnych, Kraków: Nomos, pp. 172-194.
12. Barwiński M., 2005b. The contemporary ethnic and religious borderland in Podlasie Region [in:] M. Koter, K. Heffner (eds.), Historical, ethnic and geographical problems of borderlands, Region and Regionalism, no. 7, vol. 2, Opole-Łódź: University of Łódź. Department of Political Geography and Regional Studies, Silesian Institute in Opole, pp. 81-90.
13. Barwiński M., 2006. Liczebność i rozmieszczenie mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce w 2002 roku a wcześniejsze szacunki [in:] M. Bieńkowska-Ptasznik, K. Krzysztofek, A. Sadowski (eds.), Obywatelstwo i tożsamość w społeczeństwach zróżnicowanych kulturowo i na pograniczach, 1, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, pp. 345-370.
14. Barwiński M., 2008a. Konsekwencje zmian granic i przekształceń politycznych po II wojnie światowej na liczebność i rozmieszczenie Ukraińców, Łemków, Białorusinów i Litwinów w Polsce [in:] P. Eberhardt (ed.), Problematyka geopolityczna ziem polskich, Prace Geograficzne, 218, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, pp. 217-236.
15. Barwiński M., 2008b. Wpływ granic oraz uwarunkowań politycznych na zmiany struktury narodowościowej i wyznaniowej na przykładzie Podlasia [in:] M. Kulesza (ed.), Czas i przestrzeń w naukach geograficznych. Wybrane problemy geografii historycznej, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 48-65.
16. Barwiński M., 2009a. Rozmieszczenie i liczebność Łemków w Polsce na podstawie wyników spisu powszechnego z 2002 roku – uwarunkowania i kontrowersje [in:] S. Dudra, B. Halczak, I. Betko, M. Smigiel (eds.), Łemkowie, Bojkowie, Rusini– historia, współczesność, kultura materialna i duchowa, 2, Zielona Góra: Druk-Ar, pp. 15-28.
17. Barwiński M., 2009b. The contemporary Polish- -Ukrainian borderland – its political and national aspect [in:] M. Sobczyński (ed.), Historical regions divided by the borders. General problems and regional issue, Region and Regionalism, no. 9, vol. 1, Łódź-Opole: University of Łódź. Department of Political Geography and Regional Studies, Silesian Institute in Opole, pp. 187-208.
18. Barwiński M., 2009c. Mniejszość litewska na tle przemian politycznych Polski po II wojnie światowej [in:] M. Kulesza (ed.), Geografia historyczna jako determinanta rozwoju nauk humanistycznych, Legnica–Łódź: PWSZ im. Witelona w Legnicy, Katedra Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 48-65.
19. Barwiński M., 2010. Changes in the social, political and legal situation of national and ethnic minorities in Poland after 1990 [in:] J. Kitowski (ed.), 20 years of socio-economic transformations in countries of Central and Eastern Europe – an attempt of accounts, Geopolitical Studies, 16, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, pp. 223-244.
20. Barwiński M., 2011. Ukraińcy na Podlasiu – geneza, kontrowersje, współczesność. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, 11, Łódź: Uniwersytet Łódzki, pp. 123-144. Barwiński M., 2012a. Łemkowszczyzna jako region etniczno-historyczny [in:] A. Pawłowska, Z. Rykiel (eds.), Region i regionalizm w socjologii i politologii, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, pp. 136-154.
21. Barwiński M., 2012b. Stosunki międzypaństwowe Polski z Ukrainą, Białorusią i Litwą po 1990 roku w kontekście sytuacji mniejszości narodowych. Studia z Geografii Politycznej i Historycznej, 1, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 139-166.
22. Barwiński M., 2013. Geograficzno-polityczne uwarunkowania sytuacji Ukraińców, Łemków, Białorusinów i Litwinów w Polsce po 1944 roku. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
23. Barwiński M., 2014a. Struktura narodowościowa Polski w świetle wyników spisu powszechnego z 2011 roku. Przegląd Geograficzny, vol. 86, no. 2, pp. 217-241.
24. Barwiński M., 2014b. Mniejszość litewska w Polsce. Studium przypadku gminy Puńsk. Studia Obszarów Wiejskich, 34, Warszawa, pp. 137-153.
25. Berdychowska B. (ed.), 1998. Mniejszości narodowe w Polsce. Praktyka po 1989 r. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, Centrum Stosunków Międzynarodowych Instytutu Spraw Publicznych.
26. Berlińska D., 1999. Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim w poszukiwaniu tożsamości. Opole: Instytut Śląski w Opolu.
27. Biernacka M., 1973. Osady uchodźców greckich w Bieszczadach. Etnografia Polska, vol. 17, no. 1, Warszawa, pp. 83-94.
28. Borzyszkowski J., Mordawski J., Treder J., 1999. Historia, geografia, język i piśmiennictwo Kaszubów. Gdańsk: Wydawnictwo M. Rożak.
29. Budyta-Budzyńska M., 2003. Mniejszości narodowe– bogactwo czy problem? Instytucjonalizacja mniejszości narodowych w Polsce w latach 1989–2002. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
30. Budyta-Budzyńska M., 2010. Socjologia narodu i konfliktów etnicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
31. Byczkowski J., 1976. Mniejszości narodowe w Europie 1945–1974 (wybrane zagadnienia). Opole: Instytut Śląski w Opolu.
32. Chałupczak H., 2006. Liczba mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce w świetle powszechnego spisu ludności z 2002 roku oraz badań naukowych [in:] E. Michalik, H. Chałupczak (eds.), Mniejszości narodowe i etniczne w procesach transformacji oraz integracji, Lublin: Wydawnictwo UMCS, pp. 263-270.
33. Chałupczak H., Browarek T., 1998. Mniejszości narodowe w Polsce 1918-1995. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
34. Czajkowski J. (ed.), 1992. Łemkowie w historii i kulturze Karpat. Część pierwsza. Rzeszów: Editions Spotkania.
35. Dolińska K., 2009. Potoczny i ideologiczny poziom doświadczania śląskości. Ślązacy w poszukiwaniu odrębności? Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
36. Domagała B., 1996. Mniejszość niemiecka na Warmii i Mazurach. Rodowód kulturowy, organizacja, tożsamość. Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego.
37. Drozd R., 1997. Droga na zachód. Osadnictwo ludności ukraińskiej na ziemiach zachodnich i północnych Polski w ramach akcji Wisła". Warszawa: Tyrsa.
38. Drozd R., 2001. Polityka władz wobec ludności ukraińskiej w Polsce w latach 1944-1989. Warszawa: Tyrsa.
39. Drozd R., 2013. Ukraińcy w Polsce wobec swojej przeszłości (1974-2005). Warszawa: Tyrsa.
40. Drozd R., Halczak B., 2010. Dzieje Ukraińców w Polsce w latach 1921-1989. Warszawa: Tyrsa.
41. Dudra S., 2008. Poza małą ojczyzną. Łemkowie na Ziemi Lubuskiej. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
42. Dudra S., Nitschke B. (eds.), 2010. Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej. Kraków: Nomos.
43. Dudra S., Nitschke B. (eds.), 2013. Stowarzyszenia mniejszości narodowych, etnicznych i postulowanych w Polsce po II wojnie światowej. Kraków: Nomos.
44. Eberhardt P., 1994a. Przemiany narodowościowe na Białorusi. Warszawa: Editions Spotkania.
45. Eberhardt P., 1994b. Przemiany narodowościowe na Ukrainie XX wieku. Warszawa: Biblioteka Obozu".
46. Eberhardt P., 1996. Między Rosją a Niemcami. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
47. Eberhardt P., 1997. Problematyka demograficzna pogranicza polsko-litewskiego. Przegląd Geograficzny, vol. 69, no. 1-2, pp. 28-51.
48. Eberhardt P., 1998. Przemiany narodowościowe na Litwie. Warszawa: Przegląd Wschodni.
49. Eberhardt P., 2006. Przemiany struktury etnicznej ludności Polski w XX wieku. Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa, 28, pp. 53-74.
50. Eberhardt P., 2008. Struktura narodowościowa ludności Polski. Rocznik Nauk Społecznych, vol. 36, no. 1, pp. 145-170.
51. Eberhardt P., 2009. Liczebność i rozmieszczenie ludności ukraińskiej na przełomie XX i XXI wieku. Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa, 35, pp. 49-64
52. Eberhardt P., 2010a. Migracje polityczne na ziemiach polskich (1939-1950). Poznań: Instytut Zachodni.
53. Eberhardt P., 2010b. Osiągnięcia naukowe polskiej geografii narodowości. Czasopismo Geograficzne, vol. 81, no. 3, pp. 139-152.
54. Flaga M., 2002. Mniejszość karaimska w Polsce –w przeszłości i obecnie. Czasopismo Geograficzne, vol. 73, no. 1-2, pp.13-25.
55. Gawryszewski A., 1969. Polskie mapy narodowościowe, wyznaniowe i językowe. Bibliografia (lata 1827–1967). Dokumentacja Geograficzna, 4, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
56. Gawryszewski A., 1995. Mapy narodowościowe, wyznaniowe i językowe Polski wykonane przez autorów obcych. Bibliografia (lata 1846–1967). Dokumentacja Geograficzna, 3, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
57. Gawryszewski A., 2005. Ludność Polski w XX wieku. Monografie IGiPZ PAN, 5, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
58. Goetel W., 1935. O Łemkowszczyźnie. Kraków: Polskie Towarzystwo Tatrzańskie.
59. Halczak B., 2006. O konieczności prowadzenia badan porównawczych nad mniejszościami narodowymi w Europie Środkowo-Wschodniej [in:] B. Halczak (ed.), Mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej po upadku komunizmu, Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski, pp. 9-16.
60. Hałagida I., 2002. Ukraińcy na ziemiach zachodnich i północnych Polski 1947-1957. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
61. Hawryluk J., 1999. Kraje ruskie Bielsk, Mielnik, Drohiczyn": Rusini-Ukraińcy na Podlaszu – fakty i kontrowersje. Kraków: Fundacja Świętego Włodzimierza Chrzciciela Rusi Kijowskiej.
62. Heffner K., 1991. Śląsk Opolski. Proces przekształceń ludnościowych i przestrzennych systemu osadnictwa wiejskiego. Opole: Instytut Śląski w Opolu.
63. Heffner K. (ed.), 1998. Kluczowe problemy demograficzno-osadnicze obszarów przygranicznych Polska-Czechy. Opole: Instytut Śląski w Opolu.
64. Heffner K., Solga B., 2003. The German minority of Opole Silesia as a minority of social and cultural borderland [in:] M. Koter, K. Heffner (eds.), The role of ethnic minorities in border regions, Region and Regionalism, no. 6, vol. 1, Łódź–Opole: University of Łódź. Department of Political Geography and Regional Studies, Silesian Institute in Opole, pp. 73-81.
65. Hołuszko M., 1993. Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. Społeczeństwo Otwarte, 2, Warszawa.
66. Hytrek-Hryciuk J., Strauchold G., Syrnyk J. (eds.), 2011. Internacjonalizm czy…? Działania organów bezpieczeństwa państw komunistycznych wobec mniejszości narodowych (1944–1989). Warszawa-Wrocław: Instytut Pamięci Narodowej.
67. Janicki W., 1999. The distribution and significance of Tatar ethnic group in Poland [in:] Koter M., K. Heffner (eds.), Multicultural Regions and Cities, Region and Regionalism, 4, Opole-Łódź: University of Łódź. Department of Political Geography and Regional Studies, Silesian Institute in Opole, pp. 146-153.
68. Janicki W., 2000. Tatarzy w Polsce – naród, grupa etniczna czy 'ludzie pogranicza'? Czasopismo Geograficzne, vol. 71, no.2, Warszawa, pp. 173-181.
69. Janicki W., 2009. Minority recognition in nationstates– the case of Silesians in Poland [in:] Drobik T., Šumberová M. (eds.), Chapters of modern human geographical thought, Newcastle: Cambridge Scholar Publishing, pp. 155-184.
70. Janusz G., 2011. Ochrona praw mniejszości narodowych w Europie. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
72. Kersten K., 1963. Migracje powojenne w Polsce. Próba klasyfikacji i ogólna charakterystyka zewnętrznych ruchów ludności [in:] Polska Ludowa: Materiały i Studia, 2, Warszawa, pp. 3-26.
73. Kersten K., 1974. Kształtowanie stosunków ludnościowych [in:] Polska Ludowa 1944-1950. Przemiany społeczne. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, pp. 74-176.
74. Kersten K., 1992. Polacy, Żydzi, komunizm. Anatomia półprawd 1939-1968. Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza.
75. Kłoskowska A., 1996. Kultury narodowe u korzeni. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
76. Koszałka M., Soja M., 2003. The Bojko Region –extinct ethnic region of the Polish Carpathians [in:] M. Koter, K. Heffner (eds.), The role of ethnic minorities in border regions, Region and Regionalism, no. 6, vol. 1, Łódź–Opole: University of Łódź. Department of Political Geography and Regional Studies. Silesian Institute in Opole, pp. 48-54.
77. Koter M, 1993. Geographical classifications of ethnic minorities [in:] A. Gosar (ed.), Geography and ethnicity, Geographica Slovenica, 24, Ljubljana, pp. 123-138.
78. Koter M., 1995a. Ludność pogranicza – próba klasyfikacji genetycznej, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica. 20, Łódź: Uniwersytet Łódzki, pp. 239-246.
79. Koter M., 1995b. A genetic classification of frontier peoples and multicultural border zones in Poland, Bohemia and Slovakia [in:] V. Baran (ed.), The boundaries and their impact on the territorial structure of region and state, Acta Universitatis Matthiae Belli. Geographical Studies, 1, Banska Bystrica: Univerzita Mateja Bela, pp. 37-45.
80. Koter M., 1998. Frontier peoples – origin andclassification [in:] M. Koter, K. Heffner (eds.),Borderlands or transborder regions – geographical,social and political problems, Region andRegionalism, 3, Opole-Łódź: University of Łódź.Department of Political Geography and RegionalStudies, Silesian Institute in Opole, pp. 28-38.
81. Kowalski M., 1998a. Wyznanie a preferencje wyborcze mieszkańców Białostocczyzny (1990-1997). Przegląd Geograficzny, vol. 70, no. 3-4, pp. 269-282.
82. Kowalski M., 1998b. Problematyka etniczna wschodniego pogranicza Polski [in:] J. Kitowski (ed.), Czynniki i bariery regionalnej współpracy transgranicznej. Próba syntezy, Rzeszów: Wydział Ekonomiczny Filii UMCS w Rzeszowie, pp. 285-294.
83. Kowalski M., 1999. Kulturowe uwarunkowania stosunków polsko-litewsko-białoruskich [in:] J. Kitowski (ed.), Problematyka geopolityczna Europy Środkowej i Wschodniej, Rozprawy i Monografie Wydziału Ekonomicznego, 18, Rzeszów: Wydział Ekonomiczny Filii UMCS w Rzeszowie, pp. 77-88.
84. Kowalski M., 2000. Geografia wyborcza Polski. Przestrzenne zróżnicowanie zachowań wyborczych Polaków w latach 1989-1998. Geopolitical Studies, 7, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
85. Kowalski M., 2002. Mniejszość polska na Grodzieńszczyźnie, mniejszość białoruska na Białostocczyźnie [in:] C. Sadowska-Snarska (ed.), Problemy rozwoju przygranicznych regionów wschodniej Polski, Białystok: Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Białymstoku, pp. 89-106.
86. Kowalski M., 2006. Belarusians in Białystok region [in:] J. Kitowski (ed.), Regional transboundary cooperation in countries of Central and Eastern Europe – a balance of achievements, Geopolitical Studies, 14, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, pp. 477-487.
87. Krysiński A., 1928a. Liczba i rozmieszczenie Białorusinów w Polsce. Sprawy Narodowościowe, 3-4, Warszawa: Instytut Badań Spraw Narodowościowych, pp. 351-378.
88. Krysiński A., 1928b. Liczba i rozmieszczenie Ukraińców w Polsce. Sprawy Narodowościowe, 6, Warszawa: Instytut Badań Spraw Narodowościowych.
89. Kubijowicz W., 1921. Przyczynek do antropogeografii Gorganów. Przegląd Geograficzny, 2, Warszawa: Polskie Towarzystwo Geograficzne, pp. 146-149.
90. Kubijowicz W., 1924. Rozmieszczenie kultur i ludności w Karpatach Wschodnich. Kraków: Księgarnia Geograficzna Orbis.
91. Kubijowicz W., 1927. Życie pasterskie w Beskidach Magurskich. Kraków: Prace Komisji Etnograficznej PAU.
92. Kulesza M., 2010. To po nich pozostało… (ślady wielowyznaniowej Łodzi we współczesnym krajobrazie kulturowym miasta) [in:] M. Kulesza, M. Łapa, J. Walicki (eds.), Rola wspólnot wyznaniowych w historii miasta Łodzi, Łódź: Ibidem, pp. 241-326.
93. Kulesza M., Koter M., 2005. Ślady wielonarodowej i wielowyznaniowej Łodzi we współczesnym krajobrazie kulturowym miasta [in:] M. Koter, M. Kulesza, W. Puś, S. Pytlas (eds.), Wpływ wielonarodowego dziedzictwa kulturowego Łodzi na współczesne oblicze miasta, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 137-300.
94. Kulesza M., Rykała A., 2006. Przeszłość i teraźniejszość– wpływ wielonarodowego dziedzictwa kulturowego na współczesny krajobraz miast Polski Środkowej [in:] Acta Facultatis Studiorum Humanitatis et Naturae Universitatis Prešoviensis. Folia Geographica, 10, pp. 300-308.
95. Kurcz Z., 1995. Mniejszość niemiecka w Polsce. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
96. Kurcz Z. (ed.), 1997. Mniejszości narodowe w Polsce. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
97. Kwilecki A., 1963. Mniejszości narodowe w Polsce Ludowej. Kultura i Społeczeństwo, 4, pp. 85-103.
98. Kwilecki A., 1964. Problemy asymilacji mniejszości narodowych na Ziemiach Zachodnich na przykładzie Łemków. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
99. Kwilecki A., 1970. Fragmenty najnowszej historii Łemków. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
100. Kwilecki A., 1974. Łemkowie. Zagadnienia migracji i asymilacji. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
101. Leszczycki S., 1935. Zarys antropologiczny Łemkowszczyzny. Kraków: Wierchy.
102. Liszewski S., 1991. Rola społeczności żydowskiej w organizacji przestrzeni miejskiej Łodzi [in:] S. Liszewski, W. Puś (eds.), Dzieje Żydów w Łodzi 1820-1944. Wybrane problemy, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
103. Łodziński S., 2002. Ochrona praw osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych – perspektywa europejska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
104. Łodziński S., 2005. Równość i różnica. Mniejszości narodowe w porządku demokratycznym w Polsce po 1989 roku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar
105. Madajczyk P. (ed.), 1998. Mniejszości narodowe w Polsce. Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszości narodowe w okresach przełomów politycznych (1944-1989). Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
106. Madajczyk P., 2001. Niemcy polscy 1944-1989. Warszawa: Oficyna Naukowa.
107. Makowski B., 1986. Litwini w Polsce 1920-1939. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
108. Maryański A., 1962. Mniejszość grecka w województwie rzeszowskim. Czasopismo Geograficzne, vol. 33, no. 3, pp. 362-363.
109. Maryański A., 1977. Ludność świata. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
110. Maryański A., 1988. Narodowości świata. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
111. Matelski D., 1999. Niemcy w Polsce w XX wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
112. Matykowski R., 1997. Udział i zróżnicowanie poparcia mniejszości narodowych w Polsce w wyborach parlamentarnych z dnia 21 września 1997 roku. Sprawy Narodowościowe. Nowa Seria, vol. 6, no. 2, pp. 261-272.
113. Matykowski R., 2008. Przestrzenne zróżnicowanie w zachowaniach wyborczych mieszkańców województwa podlaskiego [in:] D. Świątek, M. Bednarek, P. Siłka (eds.), Współczesne problemy badawcze geografii polskiej – geografia człowieka, Dokumentacja Geograficzna, 36, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, pp. 28-33.
114. Matykowski R., Tobolska A., 1994. Mniejszości narodowe w Polsce w świetle wyników wyborów do Sejmu z dnia 27 października 1991 roku. Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa, vol. 3, no. 1, pp. 131-143.
115. Michna E., 1995. Łemkowie. Grupa etniczna czy naród? Kraków: Nomos.
116. Michna E., 2004. Kwestie etniczno-narodowościowe na pograniczu słowiańszczyzny wschodniej i zachodniej. Ruch rusiński na Słowacji, Ukrainie i w Polsce. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
117. Milewski J., Pyżewska A. (eds.), 2005. Stosunki polsko-białoruskie w województwie białostockim w latach 1939-1956. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
118. Mirga A., Mróz L., 1994. Cyganie. Odmienność i nietolerancja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
119. Mironowicz E., 1992. Świadomość narodowa społeczności prawosławnej Białostocczyzny. Zeszyty Naukowe Instytutu Nauk Politycznych UW, 17, Warszawa, pp. 109-142.
120. Mironowicz E., 1993. Białorusini w Polsce 1944-1949. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
121. Mironowicz E., 2000. Polityka narodowościowa PRL. Białystok: Białoruskie Towarzystwo Historyczne.
122. Misiło E., 1993. Akcja "Wisła". Dokumenty. Warszawa: Wydawnictwo "Archiwum Ukraińskie".
123. Misiło E., 1996. Repatriacja czy deportacja: Przesiedlenia Ukraińców z Polski do USRR 1944-1946. Vol. 1. Dokumenty 1944-1945, Warszawa: Wydawnictwo "Archiwum Ukraińskie".
124. Motyka G., 2011. Od rzezi wołyńskiej do akcji "Wisła". Konflikt polsko-ukraiński 1943-1947. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
125. Nijakowski L. (ed.), 2004. Nadciągają Ślązacy. Czy istnieje narodowość śląska? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
126. Nijakowski L. (ed.), 2005. Polityka państwa polskiego wobec mniejszości narodowych i etnicznych. Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
127. Nijakowski L., Łodziński S. (eds.), 2003. Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. Informator 2003. Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
128. Obracht-Prondzyński C., 2002. Kaszubi – między dyskryminacją a regionalną podmiotowością. Gdańsk: Instytut Kaszubski, Uniwersytet Gdański.
129. Obracht-Prondzyński C. (ed.), 2007a. Kim są Kaszubi? Nowe tendencje w badaniach społecznych. Gdańsk: Instytut Kaszubski.
130. Obracht-Prondzyński C., 2007b. Kaszubi dzisiaj. Kultura – język – tożsamość. Gdańsk: Instytut Kaszubski.
131. Obracht-Prondzyński C., 2008. Ruch kaszubsko- -pomorski u progu XXI wieku. Stan organizacyjny i dylematy programowe [in:] A. Sakson (ed.), Ślązacy, Kaszubi, Mazurzy i Warmiacy – między polskością a niemieckością, Poznań: Instytut Zachodni, pp. 233-242
132. Olejnik L., 2003. Polityka narodowościowa Polski w latach 1944-1960. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
133. Ossowski S., 1984. O ojczyźnie i narodzie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
134. Otok S., 2004. Geografia polityczna: geopolityka, ekopolityka, globalistyka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
135. Pełczyński G., 1995. Najmniejsza z mniejszości. Rzecz o Karaimach polskich. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Karpackiego.
136. Pełczyński G., 1997. Ormianie polscy w wieku XX. Problem odrębności etnicznej. Warszawa: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
137. Pełczyński G., 2004. Karaimi polscy. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
138. Pisuliński J., 2009. Przesiedlenia ludności ukraińskiej z Polski do USSR w latach 1944-1947. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
139. Podlaski K. aka Skaradziński B., 1990. Białorusini, Litwini, Ukraińcy. Białystok: Versus.
140. Posern-Zieliński A., 2005. Etniczność. Kategorie. Procesy etniczne. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
141. Puś W., Liszewski S. (eds.), 1991. Dzieje Żydów w Łodzi 1820-1944. Wybrane problemy. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
142. Reinfuss R., 1949. Łemkowie jako grupa etnograficzna. Prace i Materiały Etnograficzne, 7, Lublin: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
143. Reinfuss R., 1990. Śladami Łemków. Warszawa: Wydawnictwo PTTK Kraj.
144. Rykała A., 2003. Dziedzictwo materialne Żydóww krajobrazie kulturowym województwa łódzkiego[in:] E. Orłowska, J. Klementowski (eds.),Kulturowy aspekt badań geograficznych. Studiateoretyczne i regionalne, Wrocław: Oddział WrocławskiPTG, Uniwersytet Wrocławski.
145. Rykała A., 2006. Mniejszości religijne w Polsce na tle struktury narodowościowej i etnicznej [in:] M. Bieńkowska-Ptasznik, K. Krzysztofek, A. Sadowski (eds.), Obywatelstwo i tożsamość w społeczeństwach zróżnicowanych kulturowo i na pograniczach. Vol. 1, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, pp. 379-412.
146. Rykała A., 2007. Przemiany sytuacji społeczno-politycznej mniejszości żydowskiej w Polsce po drugiej wojnie światowej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
147. Rykała A., 2008a. Sytuacja społeczno-kulturalna Litwinów w Polsce i ich wpływ na relacje między krajem zamieszkania a Litwą. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, 9, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 89-113.
148. Rykała A., 2008b. Żydowska przestrzeń sakralna dawnej i współczesnej Łodzi na przykładzie synagog i domów modlitwy [in:] M. Kulesza (ed.), Czas i przestrzeń w naukach geograficznych. Wybrane problemy geografii historycznej, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 103-130.
149. Rykała A., 2008c. Przemiany sytuacji społeczno-politycznej Karaimów polskich na tle zmian ich przynależności państwowej [in:] P. Eberhardt (ed.), Problematyka geopolityczna ziem polskich, Prace Geograficzne, 218, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, pp. 237-266.
150. Rykała A., 2010. Łódź na mapie skupisk żydowskich Polski (po 1945 r.) [in:] A. Lech, K. Radziszewska, A. Rykała (eds.), Społeczność żydowska i niemiecka w Łodzi po 1945 roku, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 267-332.
151. Rykała A., 2011. Mniejszości religijne w Polsce –geneza, struktury przestrzenne, tło etniczne. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
152. Rykała A., 2014. National, ethnic and religious minorities in contemporary Poland [in:] T. Marszał (ed.), Society and space in contemporary Poland in Łódź University geographical research, Łódź: Łódź University Press, pp. 137-170.
153. Rykała A., Barwiński M., 2010. Przemiany demograficzno-społeczne i działalność organizacyjna Niemców w Łodzi na tle sytuacji mniejszości niemieckiej w Polsce po 1945 r. [in:] A. Lech, K. Radziszewska, A. Rykała (eds.), Społeczność żydowska i niemiecka w Łodzi po 1945 roku, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 333-375.
154. Rykała A., Kulesza M., 2009. Materialne dziedzictwoŻydów w krajobrazie kulturowym PolskiŚrodkowej [in:] M. Kulesza (ed.), Geografia historycznajako determinanta rozwoju nauk humanistycznych,Łódź-Legnica: Państwowa WyższaSzkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy, KatedraGeografii Politycznej i Studiów Regionalnych.Uniwersytet Łódzki, pp. 203-217.
155. Rykiel Z., 2006. Podstawy geografii politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
156. Sadowski A., 1991. Narody wielkie i małe. Białorusini w Polsce. Kraków: Instytut Religioznawstwa. Uniwersytet Jagielloński.
157. Sadowski A., 1995. Pogranicze polsko-białoruskie. Tożsamość mieszkańców. Białystok: Trans Humana.
158. Sakson A., 1998. Stosunki narodowościowe na Warmii i Mazurach 1945-1997. Poznań: Instytut Zachodni.
159. Sakson A. (ed.), 2008. Ślązacy, Kaszubi, Mazurzy i Warmiacy – między polskością a niemieckością. Poznań: Instytut Zachodni.
160. Sienkiewicz W., Hryciuk G. (eds.), 2008. Wysiedlenia, wypędzenia i ucieczki 1939-1959. Atlas ziem Polski. Polacy, Niemcy, Żydzi, Ukraińcy. Warszawa: Demart.
161. Siwek T., 1996. Česko-polská etnická hranice. SpisyFilozofické Fakulty Ostravské Univerzity, Ostrava:Ostravská univerzita.
162. Siwek T., 2005. Ethnic identity versus declared nationality in the Czech part of Teschen Silesia (Zaolzie) [in:] M. Koter, K. Heffner (eds.), Historical, ethnic and geographical problems of borderlands, Region and Regionalism, no. 7, vol. 2, Opole-Łódź: University of Łódź. Department of Political Geography and Regional Studies, Silesian Institute in Opole, pp. 115-122.
163. Słabig A., 2008. Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych na Pomorzu Zachodnim w latach 1945-1989. Szczecin: Instytut Pamięci Narodowej.
164. Smoleński J., 1921. W sprawie polskości Ziemi Wileńskiej. Orli Lot, no. 2, pp. 18-20, no. 3, pp. 37-39.
165. Smoleński J., 1929. Mniejszości narodowe w Polsce [in:] Dziesięciolecie Polski Odrodzonej. Księga Pamiątkowa 1918-1928. Kraków-Warszawa: Ilustrowany Kuryer Codzienny, pp. 43-52.
166. Smoleński J., 1933. Ludność o języku polskim na obszarze Rzeczypospolitej. Kwartalnik Statystyczny, vol. 10, no. 4, Kraków, pp. 439-460.
167. Smoleński J., 1935. Łemkowie i Łemkowszczyzna. Wierchy, 13, Kraków: Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, pp. 54-61.
168. Sobczyński M., 2000. Struktura narodowościowo-wyznaniowa Polski. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, 3, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 157-174.
169. Sobczyński M., 2008a. Historia geografii politycznej [in:] A. Jackowski, S. Liszewski, A. Richling (eds.), Historia geografii polskiej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, pp. 219-236.
170. Sobczyński M., 2008b. Stan i perspektywy rozwoju geografii politycznej w Polsce [in:] S. Liszewski, J. Łoboda, W. Maik (eds.), Stan i perspektywy rozwoju geografii w Polsce. Raport z pracy Komitetu Nauk Geograficznych Polskiej Akademii Nauk w kadencji 2003-2006, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki, pp. 188-201.
171. Sobczyński M., 2012. Interakcja badacz–podmiot badania" w studiach nad mniejszościami narodowymi w Polsce. Studia z Geografii Politycznej i Historycznej, no. 1, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 95-112.
172. Sobczyński M., Grabowska E., 1993. Metodologiczne problemy badania mniejszości narodowych i religijnych. Geopolitical and social problems of the former socialistic countries. Conference Papers, Soczewka.
173. Sobczyński M., Zawadzka B., 1988. Orawa Polska. Problemy geograficzno-polityczne i społeczne. Łódź: Zarząd Wojewódzki PTTK. Regionalna Pracownia Krajoznawcza.
174. Soja M., 2001. The cultural and ethnic diversityof the population of Łemkowszczyzna (LemkoRegion) in the 19th and 20th century [in:] M. Koter,K. Heffner(eds.), Changing role of border areasand regional policies, Region and Regionalism,no. 5, Łódź-Opole: University of Łódź. Departmentof Political Geography and Regional Studies,Silesian Institute in Opole, pp. 212-221.
175. Soja M., 2010. Cykle rozwojowe ludności Karpat Polskich w XIX i XX wieku. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
176. Statystyka Polski, 1927. Pierwszy Powszechny Spis Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 września 1921 roku. Mieszkania. Ludność. Stosunki Zawodowe. Województwo Białostockie. 19, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
177. Statystyka Polski, 1938. Drugi Powszechny Spis Ludności z dnia 9 XII 1931 roku. Series C, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
178. Statystyka Polski, 1947. Seria D – Powszechny sumaryczny spis ludności z dnia 14 lutego 1946 r. Series D, no. 1, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
179. Syrnyk J. (ed.), 2009. Aparat bezpieczeństwa Polski Ludowej wobec mniejszości narodowych i etnicznych oraz cudzoziemców. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
180. Szczepankiewicz-Battek J., 2001. The multicultural character of east Lusatia and its role in cross-border cooperation [in:] M. Koter, K. Heffner (eds.), Changing role of border areas and regional policies, Region and Regionalism, no. 5, OpoleŁódź: University of Łódź. Department of Political Geography and Regional Studies, Silesian Institute in Opole, pp. 100-104.
181. Szczepankiewicz-Battek J., 2003. Lusatian Sorbs –the smallest nation of Central Europe [in:] M. Koter, K. Heffner (eds.), The role of ethnic minorities in border regions, Region and Regionalism, no. 6, vol. 1, Łódź-Opole: University of Łódź. Department of Political Geography and Regional Studies, Silesian Institute in Opole, pp. 55-59.
182. Szczepankiewicz-Battek J., 2005. Łużyce – przestrzeń dysocjacji kultur narodowych i religijnych. Słupsk: Pomorska Akademia Pedagogiczna w Słupsku.
183. Szczygielski K., 2006. Geografia mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. Ujęcie ilościowe. Opole: Instytut Śląski w Opolu.
184. Szmeja M., 2005. Czy Ślązacy są narodem [in:] M. Malikowski, D. Wojakowski (eds.), Granice i pogranicza nowej Unii Europejskiej. Z badań regionalnych, etnicznych i lokalnych, Kraków: Nomos, pp. 158-171.
185. Tarka K., 1998. Litwini w Polsce 1944-1997. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
186. Tobjański Z., 1994. Czesi w Polsce. Kraków: Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Czechów i Słowaków w Polsce.
187. Tomaszewski J., 1985a. Rzeczpospolita wielu narodów. Warszawa: Czytelnik.
188. Tomaszewski J., 1985b. Ojczyzna nie tylko Polaków. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza.
189. Tomaszewski J., 1991. Mniejszości narodowe w Polsce w XX wieku. Warszawa: Editions Spotkania.
190. Tomaszewski J. (ed.), 1993. Najnowsze dzieje Żydów w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
191. Urbański Z., 1932. Mniejszości narodowe w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Mniejszości Narodowe.
192. Wakar W., 1917-1918. Rozwój terytorialny narodowościpolskiej. Vol. 1: Statystyka narodowościowadzielnicy pruskiej i austriackiej. Vol. 2: Statystykanarodowościowa Królestwa Polskiego. Vol. 3:Statystyka narodowościowa kresów wschodnich.Kielce: St. Święcki.
193. Waldenberg M., 1992. Kwestie narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
194. Waldenberg M., 2000. Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej. Dzieje konfliktów i idei. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
195. Warmińska K., 1999. Tatarzy polscy. Tożsamość religijna i etniczna. Kraków: Universitas
196. Wasilewski L., 1917. Kresy Wschodnie. Warszawa- -Kraków: Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie.
197. Wasilewski L., 1925. Litwa i Białoruś. Zarys historyczno-polityczny stosunków narodowościowych. Warszawa-Kraków: Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie.
198. Wasilewski L., 1927. Istotna liczba Ukraińców w Polsce. Sprawy Narodowościowe, 5-6, pp. 227-236.
199. Wasilewski L., 1929. Sprawy narodowościowe w teorji i w życiu. Warszawa-Kraków: Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie.
200. Wąsowicz J., 1927. Narodowości Rzeczypospolitej Polskiej według spisu z 30 września 1921. Lwów- -Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
201. Wąsowicz J., 1928. Polacy na Ukrainie w świetle ostatniego spisu ludności. Czasopismo Geograficzne, vol. 6, no. 1, Łódź-Warszawa, pp. 18-28.
202. Wiatr J., 1973. Naród i państwo. Socjologiczne problemy kwestii narodowej. Warszawa: Książka i Wiedza.
203. Wojakowski D., 2002. Polacy i Ukraińcy. Rzecz o pluralizmie i tożsamości na pograniczu. Kraków: Nomos.
204. Wojecki M., 1975. Ludność grecka w Polsce Ludowej. Przegląd Geograficzny, vol. 47, no. 4, pp. 763-768
205. Wysocki J., 2011. Ukraińcy na Lubelszczyźnie w latach 1944-1989. Lublin: Instytut Pamięci Narodowej.
206. Wysocki T., 2006. Osoby niepolskiej narodowości i języka w Polsce w świetle NSP 2002. Studia Demograficzne, 2/150, pp. 96-125.
207. Wysocki T., 2010. Zmiany w strukturze narodowościowej mieszkańców Polski w XX wieku i ich konsekwencje dla procesów demograficznych. [Typescript in the Library of the University of Łódź].
208. Zaborski B., 1937. Liczba i rozmieszczenie mieszkańców Polski według języków i wyznań (uwagi ogólne w świetle spisu 1931 r.). Sprawy Narodowościowe, vol. 11, no. 1-2, pp. 75-86.
209. Zaborski B., Wrzosek A., 1937. Antropogeografia [in:] Wielka geografia powszechna, vol. 3, Warszawa: Dom Wydawniczy Trzaska, Ebert i Michalski.
210. Znaniecki F., 1990. Współczesne narody. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
211. Żelazny W., 2004. Etniczność. Ład-konflikt-sprawiedliwość. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
212. Żołędowski C., 2003. Białorusini i Litwini w Polsce, Polacy na Białorusi i Litwie. Uwarunkowania współczesnych stosunków między większością i mniejszościami narodowymi. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-JR.