Zespoły ceramiczne ze starszych faz wczesnego średniowiecza na wybranych stanowiskach Środkowego Nadodrza w świetle najnowszych wyników datowań przyrodniczych

Gruszka, Bartłomiej; Pawlak, Ewa; Pawlak, Paweł

doi:0003-8180

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Zespoły ceramiczne ze starszych faz wczesnego średniowiecza na wybranych stanowiskach Środkowego Nadodrza w świetle najnowszych wyników datowań przyrodniczych Gruszka, BartłomiejPawlak, EwaPawlak, Paweł

Object structure

Zespoły ceramiczne ze starszych faz wczesnego średniowiecza na wybranych stanowiskach Środkowego Nadodrza w świetle najnowszych wyników datowań przyrodniczych

Archeologia Polski T. 58 Z. 1-2 (2013)

Gruszka, Bartłomiej ; Pawlak, Ewa ; Pawlak, Paweł

Zych, Iwona : Tł.

Instytut Archeolgoii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

wczesne średniowiecze ; datowanie ceramiki ; analizy petrograficzne ; analizy ternoluminescencyjne

Badania prowadzone w ostatnich latach na obszarze Środkowego Nadodrza przyniosły odkrycia licznych zespołów naczyń datowanych na starsze fazy wczesnego średniowiecza. Ceramika ta charakteryzuje się specyficznym zestawem cech zarówno formalnych, stylistycznych, jak i technologicznych. Chronologię znalezisk doprecyzowano, wykorzystując przede wszystkim metodę termoluminescencyjną oraz 14C, a w pojedynczych przypadkach także dendrochronologiczną. Najstarsze zespoły naczyń mogą być datowane na VI w. Dodatkowo wykonano liczne analizy petrograficzne, dzięki którym określono technologię produkcji naczyń

Biermann F., Kieseler A., Nowakowski D. 2011. Od ogniska do zniszczenia pożarem. Grodzisko w Klenicy, gm. Bojadła, w świetle wyników nowych badań wykopaliskowych, [w:] Ogień – żywioł ujarzmiony i nieujarzmiony. VI PNSA, Garbicz, 5–6 czerwca 2008 r., A. Jaszewska, A. Michalak red., Zielona Góra, s. 329–348
Buko A., Dzieńkowski T., Kusiak J. 2008. Próba datowania ceramiki wczesnośredniowiecznej metodą termoluminescencji; przykład badań zespołu grodowego w Busównie, „Archeologia Polski”, t. 53, z. 1, s. 25–49
Chrapek M. 2011. Osadnictwo łużyckie i wczesnośredniowieczne na stanowisku nr 17 w Św. Wojciechu, powiat międzyrzecki, województwo lubuskie, Poznań, maszynopis przechowywany w archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Poznaniu
Ciesielski M. 2006. Wielokulturowe stanowisko archeologiczne nr 11 z Międzyrzecza, [w:] Współczesnymidrogami w przeszłość. IV PNSA, Dychów, 15–18 listopada 2005 r., t. 2, A. Jaszewska, S. Groblica red., Zielona Góra, s. 295–343
Dąbrowski E. 1962. Słowiańska chata z VI wieku. (Z badań archeologicznych w Pszczewie), „Rocznik Lubuski”, t. 3, s. 274–289
Dąbrowski E. 1971. Dotychczasowe wyniki badań archeologicznych w Osiecznicy i Białogórze, pow. Krosno Odrzańskie, na tle niektórych zagadnień z pogranicza późnego okresu rzymskiego i wczesnego średniowiecza, „Zielonogórskie Zeszyty Muzealne”, t. 2, s. 39–82
Dąbrowski E. 1990. Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w woj. zielonogórskim, [w:] Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce, M. Kobusiewicz, Z. Kurnatowska W. Łosiński, T. Makiewicz red, Poznań–Wrocław–Warszawa, s. 165–172
Dąbrowski E. 1995. Chronologia najniższych warstw osadniczych Santoka na tle porównawczym wczesnośredniowiecznych materiałów archeologicznych z zachodniej Wielkopolski, Ziemi Lubuskiej i północnego obszaru Dolnego Śląska, [w:] Santok – początki grodu. Materiały z sesji historycznej, D. Rymar red., Gorzów Wielkopolski, s. 23–46 + 19 tablic z rycinami
Dąbrowski E. 1996. Początki wczesnego średniowiecza w mikroregionie Krosna Odrzańskiego, [w:] Słowiańszczyzna w Europie średniowiecznej, t. 1, Z. Kurnatowska red., Wrocław, s. 185–190
Dąbrowski E. 1997. Początki wczesnego średniowiecza w mikroregionie Krosna Odrzańskiego, „Dolnośląskie Wiadomości Prahistoryczne”, t. 4, s. 117–153
Dąbrowski E. 2001. Nowe materiały z najstarszej fazy wczesnego średniowiecza. Buków pod Sulechowem, w woj. lubuskim, „Slavia Antiqua”, Poznań, t. 42, s. 129–158
Dąbrowski E. 2006. Wczesnośredniowieczny obiekt mieszkalny z Broniszowa koło Zielonej Góry (stanowisko 1), [w:] Świat Słowian wczesnego średniowiecza, M. Dworaczyk, A.B. Kowalska, S. Moździoch, M. Rębkowski red., Szczecin–Wrocław, s. 219–246
Dulinicz M. 2001. Kształtowanie się Słowiańszczyzny północno-zachodniej. Studium archeologiczne, Warszawa
Dzieduszycki W. 1998. Żółwin, st. 8 (GAZ nr 66) – badania wykopaliskowe, [w:] Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego, t. 1, Ziemia Lubuska, R. Mazurowski red., Poznań 1998, s. 403–419
Dzieduszycki W., Makiewicz T., Sobucki A. 1998. Nowa wieś, st. 1 i 12, gmina Bledzew, GAZ nr 43/43a, AZP 51–12: 7 i 55, [w:] Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego, t. 1, Ziemia Lubuska, R. Mazurowski red., Poznań 1998, s. 117–181
Dziedzic P. 1998. Wczesnośredniowieczna osada w Letnicy stanowisko 13, woj. zielonogórskie, Archeologia Środkowego Nadodrza, Zielona Góra, t. 1, s. 165–181
Gruszka B. 2006. Materiały z okresu wczesnośredniowiecznego, [w:] Wyniki badań wykopaliskowych na stanowisku nr 14 w Sulechowie, pow. zielonogórski, Zielona Góra, maszynopis przechowywany w archiwum Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze
Gruszka B. 2007. Osada z najstarszej fazy wczesnego średniowiecza w Stożnem, stan. 2, pow. Zielona Góra. Wstępne wyniki badań, Archeologia Środkowego Nadodrza, Zielona Góra, t. 5, s. 299–327
Gruszka B. 2008. Wczesnośredniowieczne talerze gliniane ze stanowiska 1 w Zawadzie, powiat zielonogórski, [w:] Ad Oderam fluvium. Księga dedykowana pamięci Edwarda Dąbrowskiego, B. Gruszka red., Zielona Góra, s. 363–374
Gruszka B. 2010. Obiekt z początków średniowiecza w Stożnem, stan. 2, pow. zielonogórski, „Slavia Antiqua”, Poznań, t. 51, s. 227–267
Gruszka B. 2010. Wczesnośredniowieczna osada w Jordanowie, stan. 7, [w:] Jordanowo, gm. Świebodzin, stan. 7 (S3–112). Opracowanie wyników badań, P. Osypiński red., Zielona Góra,maszynopis przechowywany w archiwum Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze
Gruszka B. 2010. Wczesnośredniowieczna osada w Grodziszczu, stan. 9, [w:] Wyniki badań wykopaliskowych na stanowisku nr 9 w Grodziszczu, gm. Świebodzin, w związku z budową trasy S3, Zielona Góra, maszynopis przechowywany w archiwum Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze
Gruszka B. 2010. Wczesnośredniowieczna osada przygrodowa (podgrodzie?) w Klenicy (stan. 4), pow. zielonogórski. Opracowanie wyników badań z 1962 r., Archeologia Środkowego Nadodrza, Zielona Góra, t. 7, s. 109–190
Gruszka B. 2011. Materiały ceramiczne z początków wczesnego średniowiecza z Kalska (stan. 1), woj. lubuskie w świetle nowych ustaleń chronologicznych metodą termoluminescencyjną, „Slavia Antiqua”, Poznań, t. 52, s. 119–131
Gruszka B. 2012. Metody datowania zabytków ruchomych oraz chronologia wczesnośredniowiecznego grodziska w Nowińcu, stan. 2, [w Nowiniec, stan. 2. Wczesnośredniowieczny gród na pograniczu śląsko-łużyckim w świetle badań interdyscyplinarnych, B. Gruszka red., Zielona Góra 2012, s. 213–215
Gruszka B. 2012. Przyczynek do problematyki produkcji dziegciu/smoły we wczesnym średniowieczu. Glińsk, stan. 1, woj. lubuskie, [w:] Z najdawniejszych dziejów. Grzegorzowi Domańskiemu na pięćdziesięciolecie pracy naukowej, A. Jaszewska red., Zielona Góra, s. 271–279
Gunia P. 2012. Wyniki badań petrograficznych zabytków ceramicznych z wczesnośredniowiecznego grodziska w Nowińcu, stan. 2, gm. Lubsko, woj. lubuskie, [w:] Nowiniec, stan. 2. Wczesnośredniowieczny gród na pograniczu śląsko-łużyckim w świetle badań interdyscyplinarnych, B. Gruszka red., Zielona Góra 2012, s. 335–339
Gunia P., Gruszka B. 2010. Technologia i zaplecze surowcowe wczesnośredniowiecznej ceramiki użytkowej ze stanowiska 2 w Stożnem w świetle badań petrograficznych, „Slavia Antiqua”, Poznań, t. 51, s. 269–280.
Gunia P., Gruszka B. 2011. Technologia i zaplecze surowcowe wczesnośredniowiecznej ceramiki użytkowej ze stanowiska 4 w Klenicy w świetle badań petrograficznych, [w:] Ogień – żywioł ujarzmiony i nieujarzmiony. VI PNSA, Garbicz, 5–6 czerwca 2008 r., A. Jaszewska, A. Michalak red., Zielona Góra, s. 349–369
Jaszewska A., Wawrzyniak P. 2007. Wstępne wyniki badań archeologicznych przeprowadzonych w 2005 r. na obwodnicy Sulechowa, pow. Zielona Góra, woj. lubuskie, Archeologia Środkowego Nadodrza, Zielona Góra, t. 5, s. 288–295
Kabaciński J., Krause E., Szamałek K., Winiarska - Kabacińska M. 1998. Żółwin, st. 29, gmina Międzyrzecz, GAZ nr 63, AZP 51–15:120, [w:] Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego, t. 1, Ziemia Lubuska, R. Mazurowski red., Poznań 1998, s. 313–359
Kara M. 2009. Najstarsze państwo Piastów – rezultat przełomu czy kontynuacji? Studium archeologiczne, Poznań
Klimowicz P., Klimowicz A. 2011. Osadnictwo wielokulturowe na stanowisku nr 78 w Międzyrzeczu, powiat Międzyrzecz, województwo lubuskie, Poznań, maszynopis przechowywany w archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Poznaniu
Krause E., Krzyszowski A. 1998. Pszczew, st. 160, gmina Pszczew, GAZ nr 83, AZP 51-17:32, [w:] Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego, t. 1, Ziemia Lubuska, R. Mazurowski red., Poznań 1998, s. 467–505
Krzyszowski A. 2006. Wyniki badań wykopaliskowych na wielokulturowej osadzie w Międzyrzeczu (stan. 78) w woj. lubuskim, [w:] Współczesnymi drogami w przeszłość. IV PNSA, Dychów, 15–18 listopada 2005 r., t. 2, A. Jaszewska, S. Groblica red., Zielona Góra, s. 7–101
Kusiak J. 2012. Perspektywy wykorzystania metody termoluminescencyjnej w datowaniu wczesnośredniowiecznej ceramiki na podstawie wyników analiz dla stan. 2 w Nowińcu (gm. Lubsko, woj. lubuskie), [w:] Nowiniec, stan. 2. Wczesnośredniowieczny gród na pograniczu śląsko-łużyckim w świetle badań interdyscyplinarnych, B. Gruszka red., Zielona Góra 2012, s. 227–234
Lewczuk J. 1992. Wczesnośredniowieczna osada z fazy A na stan. 1 w Kalsku, gm. Sulechów, woj. zielonogórskie. AZP 58-15/14, „Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 2, s. 67–69
Lewczuk J., Lewczuk M. 2008. Osadnictwo kultury sukowskiej w rejonie miejscowości Przewóz, gmina Bojadła, powiat zielonogórski, [w:] Ad Oderam fluvium. Księga dedykowana pamięci Edwarda Dąbrowskiego, B. Gruszka red., Zielona Góra, s. 265–283
Marchelak I. 2011. Badania ratownicze na stanowisku 3 w Ludwinowie, pow. włocławski, woj. kujawsko-pomorskie, w latach 2004–2006, [w:] Raport 2005–2006, S. Kadrow red., s. 69–90
Parczewski M. 1988. Początki kultury wczesnosłowiańskiej w Polsce. Krytyka i datowanie źródeł archeologicznych, Wrocław
Parczewski M. 1990. Głos w dyskusji podczas sesji przedpołudniowej, [w:] Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce, A. Galos red., Poznań–Wrocław–Warszawa, s. 210
Pawlak E. 2011. Bytkowo, pow. poznański, stan. 1. Osadnictwo wczesnośredniowieczne, maszynopis przechowywany w archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Poznaniu
Pawlak E., Pawlak P. 2006. Osadnictwo wczesnośredniowieczne na stanowisku 10 w Sulechowie, Zielona Góra, maszynopis przechowywany w archiwum Pracowni Archeologiczno-Konserwatorskiej Alina Jaszewska
Pawlak E., Pawlak P. 2006. Analiza reliktów osadnictwa wczesnośredniowiecznego ze stan. 6 w Niedoradzu, [w:] Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku nr 6 (AZP 63-15/28) w Niedoradzu, gm. Otyń, województwo lubuskie, Zielona Góra, maszynopis przechowywanyw archiwum Pracowni Archeologiczno-Konserwatorskiej Alina Jaszewska, s. 21–73
Pawlak E., Pawlak P. 2008. Osiedla wczesnośredniowieczne w Markowicach pod Poznaniem wraz z pozostałościami osadnictwa pradziejowego, Poznań
Pawlak P. 2012. Wczesnośredniowieczne osadnictwo na stanowisku nr 5 w Gościkowie, pow. świebodziński, Archeologia Środkowego Nadodrza, Zielona Góra, t. 9, s. 139–208
Walanus A., Goslar T. 2004. Wyznaczanie wieku metodą 14C dla archeologów, Rzeszów