Relief of the Orawa-Nowy Targ Basin, Western Carpathians

Łajczak, Adam; Wałek, Grzegorz; Zarychta, Roksana

doi:0016-7282 (print)

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Relief of the Orawa-Nowy Targ Basin, Western Carpathians Łajczak, AdamWałek, GrzegorzZarychta, Roksana

Object structure

Relief of the Orawa-Nowy Targ Basin, Western Carpathians

Geographia Polonica Vol. 97 No. 4 (2024)

Łajczak, Adam : Autor ; Wałek, Grzegorz : Autor ; Zarychta, Roksana : Autor

relief ; landform ; fluvioglacial fan ; relative height ; slope ; aspect ; Orawa-Nowy Targ Basin ; Western Carpathians

This paper relies on the literature to outline the main properties of the relief of the intramontane Orawa-Nowy Targ Basin which is dominated by three fluvioglacial fans. The focus, however, was on the genetically-varied landforms, mostly found within the limits of the fluvioglacial fans, which contribute to the diversity of the basin’s geomorphological landscape. Based on the results of geomorphological mapping of the area and the area’s digital elevation model, an explanation was provided for the distribution of particular landform types, with specification of their parameters. Building on this exercise, the three chief morphometric properties of the Orawa-Nowy Targ Basin, i.e. local relative height, slope, and aspect, were analysed. In the area occupied by the fluvioglacial fans, these morphometric parameters were found to display the greatest variety along the S-N and W-E axes. The results presented combine qualitative and quantitative approaches to geomorphological studies in the first such attempt regarding the Orawa-Nowy Targ Basin and as such fill a significant gap in the existing geomorphological studies of the area.

Balon, J., & Jodłowski, M. (2014). Regionalizacja fizycznogeograficzna Karpat Zachodnich - studium metodologiczne. In W. Ziaja, & M. Jodłowski (Eds) Struktura środowiska przyrodniczego a fizjonomia krajobrazu, (pp. 85-105). Kraków: Wydawnictwo Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ.
Balteanu, D., Jelenicz, M., & Popescu, N. (1998). Geomorphology of the Romanian Carpathians. New Trends and Evolution. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 32, 89-109.
Baumgart-Kotarba, M. (1991-1992). Rozwój geomorfologiczny Kotliny Orawskiej w warunkach ruchów neotektonicznych. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 25-26, 3-26.
Baumgart-Kotarba, M. (1996). On origin and age of the Orawa Basin, West Carpathians. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 30, 101-116.
Baumgart-Kotarba, M. (2000). Tectonique quaternaire de la dépression d'Orava (Carpathes occidentales). Géomorphologie: Relief, Processus, Environnement. 1, 61-68.
Baumgart-Kotarba, M., Dec, J., & Ślusarczyk, R. (2001). Quaternary tectonic grabens of Wróblówka and Pieniążkowice and their relation to Neogene strata of the Orava Basin and Pliocene sediments of the Domański Wierch Series in Podhale, Polish West Carpathians. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 35, 101-119.
Baumgart-Kotarba, M., Marcak, H., & Márton, E. (2004). Rotation along the transverse transforming Orava strike-slip fault: based on geomorphological, geophysical and paleomagnetic data (Western Carpathians). Geologica Carpathica, 55(3), 219-226.
Birkenmajer, K. (1979). Przewodnik geologiczny po pienińskim pasie skałkowym. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne.
Chmielowska, D. (2015). Próba interpretacji litogenetycznej osadów diamiktonowych w Kotlinie Orawskiej (Karpaty Zachodnie). Landform Analysis, 28, 3-14. https://doi.org/10.12657/landfana.028.001
Chrustek, M. (2006). Tectonic deformations in the Orava Basin margins in the Western Carpathians, based on the DEM analysis and geological research. GeoLines, 20, 26-27.
Cieszkowski, M., Golonka, J., Struska, M., Szczęch, M., & Kania, M. (2025). Budowa geologiczna. In A. Łajczak, & R. Zarychta (Eds.) Kotlina Orawsko-Nowotarska. Przyroda nieożywiona i zmiany antropogeniczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie (in preparation).
Fusan, S., Kodym, O., Matejka, A., & Urbanek, L. (1967). Geologicka mapa ČSSR 1:500,000. Praha.
Geomorfologicke členienie SSR. (1986). Mapa 1:500,000. Bratislava.
Gilewska, S., & Starkel, L. (Eds) (1980). Przeglądowa Mapa Geomorfologiczna Polski, skala 1:500,000. Arkusz Kraków. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Gilewska, S. (1991). Rzeźba. In L. Starkel (Ed.), Geografia Polski. Środowisko Przyrodnicze (pp. 248-296). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gorczyca, E., Krzemień, K., & Łyp, M. (2011). Contemporary trends in the Białka River channel development in the Western Carpathians. Geographia Polonica, 84, Special Issue Part 2, 39-53.
GUGiK. (2018). Geoportal. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. www.geoportal.gov.pl/
Gustawicz, B. (1883). Pomiary tatrzańskie. Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego, 8, 40-90.
Halicki, B. (1930). La glaciation quaternaire du versant nord de la Tatra (Dyluwialne zlodowacenie północnych stoków Tatr). Sprawozdanie Państwowego Instytutu Geologicznego, 5(3-4), 377-534.
Hengl, T., & Reuter, H. I. (Eds) (2009). Geomorphometry: concepts, software, applications. Amsterdam: Elsevier.
Kasprzak, M., & Traczyk, A. (2010). Geomorfometria granitowej części Karkonoszy. Landform Analysis, 13, 33-46.
Kasprzak, M., & Migoń, P. (2015). DEM-based analysis of Geomorphology of a stepped sandstone plateau, Stołowe Mountains (SW Poland). Zeitschrift für Geomorphologie, 59(1), 245-2268. https://doi.org/10.1127/zfg_suppl/2015/S-00183
Klimaszewski, M. (1948). Polskie Karpaty Zachodnie w okresie dyluwialnym. Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, B 7.
Klimaszewski, M. (1972). Karpaty Wewnętrzne. In M. Klimaszewski (Ed.) Geomorfologia Polski. T. 1: Polska Południowa - góry i wyżyny (pp. 21-52). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Klimaszewski, M. (1981). Geomorfologia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Klimaszewski, M. (1988). Rzeźba Tatr polskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kondracki, J. (1989). Karpaty. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Kondracki, J. (2000). Geografia regionalna Polski. Wydanie 2 poprawione. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kościelniak, J. (2004). Influence of river training on functioning of the Biały Dunajec River channel system. Geomorphologia Slovaca, 4(1), 62-67.
Krzaklewski, P. (2008). Rola zdarzeń ekstremalnych w kształtowaniu meandrowych koryt górskich na przykładzie Czarnej Orawy w okresie 2007-2008. Landform Analysis, 8, 45-48.
Krzemień, K. (2003). The Czarny Dunajec River, Poland, as example of human-induced development tendencies in a mountain river channel. Landform Analysis, 4, 57-64.
Kukulak, J., & Augustowski, K. (2022-2023). Relics of the oldest glaciofluvial sediments of the Czarny Dunajec River in Podhale (Western Carpathians). Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 56-57, 79-98.
Kurczyński, Z. (2012). Produkty pozyskiwane w ramach realizacji projektu ISOK. In Nowoczesne Technologie Pozyskiwania i Aktualizacji Danych z PZGiK (pp. 28-29). Stowarzyszenie Geodetów Polskich, Wisła - Malinka, 5-7.09.2012.
Lehotský, M., & Boltižiar, M. (Eds) (2022). Landscapes and Landforms of Slovakia. World Geomorphological Landscapes. Cham: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3- 030- 89293-7
Lexa, J., Bezák, V., Elečko, M., Mello, J., Polák, M., Potfaj, M., & Vozár, J (Eds.) (2000). Geological map of Western Carpathians and adjacent areas. 1:500,000. Publication of Ministry of the Environment of Slovak Republic and Geological Survey of Slovak Republik.
Lipka, K., & Zając, E. (2014). Stratygrafia torfowisk Kotliny Orawsko-Nowotarskiej. Kraków: Agencja Wydawniczo-Poligraficzna Art-Tekst, Mariusz Sierpień.
Łajczak, A. (2007). The Orawsko-Podhalaskie peatlands: Natura 2000 in Poland area PLH120016. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences.
Łajczak, A. (2011). Contemporary changes in the relief of raised bogs on the example of the Polish Carpathians. Geographia Polonica, 84, Special Issue Part 2, 5-22. https://doi.org/10.7163/GPol.2011.S2.6
Łajczak, A. (2013). The role of bedrock and local topography in development of raised bogs in the Carpathian Mountains. Landform Analysis, 22, 61-73.
Łajczak, A. (2013). Changes in raised bog relief during the Holocene. Case study: Polish Carpathian Mountains. In M. C. Hernandez-Soriano (Ed.) Soil Processes and Current Trends in Quality Assessment (337-363). IntechOpen. https://doi.org/10.5772/54988
Łajczak, A. (2024). Mt. Babia Góra - The Highest Flysch Ridge in the Western Carpathians. In P. Migoń, & K. Jancewicz (Eds.) Landscapes and Landforms of Poland (pp. 249-268). World Geomorphological Landscapes. Cham: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-031-45762-3_13
Łajczak, A., & Wałek, G. (2024). Morfometria. In A. Łajczak (Ed.) Przyroda nieożywiona Babiej Góry (pp. 109-120). Monografie Babiogórskie. Zawoja - Kraków: Babiogórski Park Narodowy, Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN.
Łajczak, A. (2025). Współczesne ukształtowanie kotliny (ogólne informacje). In A. Łajczak, & R. Zarychta (Eds) Kotlina Orawsko-Nowotarska. Przyroda nieożywiona i zmiany antropogeniczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie (in preparation).
Łajczak, A. (2025). Wody powierzchniowe. In A. Łajczak, & R. Zarychta (Eds) Kotlina Orawsko-Nowotarska. Przyroda nieożywiona i zmiany antropogeniczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie (in preparation).
Migoń, P., Różycka, M., & Jancewicz, K. (2016). Zespół osuwisk na Toczku (Góry Bystrzyckie) w świetle analizy geomorfometrycznej. Przyroda Sudetów, 19, 167-188.
Mojski, E. (2005). Ziemie polskie w czwartorzędzie: Zarys morfogenezy. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
Mojski, E., & Watycha, L. (1984). Eoplejstocen. Mezoplejstocen. Tatry i Kotlina Nowotarska. In E. Mojski (Ed.) Budowa geologiczna Polski, T. 1, Stratygrafia, cz. 3b, Kenozoik, Czwartorzęd (pp. 81-153). Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne.
Nagy, A., Vass, D., Petrik, F., & Pereszlényi, M. (1996). Tectogenesis of the Orava Depression in the light of latest biostratigraphic investigations and organic matter alteration study. Slovak Geological Magazine, 1, 49-58.
Niedzielski, H. (1971). Tektoniczne pochodzenie wschodniej części Kotliny Nowotarskiej. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 41, 397-408.
Novak, A., Popit, T., & Šmuc, A. (2018). Sedimentological and geomorphological characteristics of Quaternary deposits in the Planica-Tamar Valley in the Julian Alps (NW Slovenia). Journal of Maps, 14(2), 382-391. https://doi.org/10.1080/17445647.2018.1480975
Nyka, J. (2006). Pieniny: Przewodnik. Latchorzew: Trawers.
Pomianowski, P. (1995). Budowa depresji orawskiej w świetle analizy wybranych materiałów geofizycznych. Annales Societatis Geologorum Poloniae. 64(1-4), 67-80.
Pomianowski, P. (2003). Tektonika Kotliny Orawsko-Nowotarskiej - wyniki kompleksowej analizy danych grawimetrycznych i geoelektrycznych. Przegląd Geologiczny, 51(6), 498-506.
Poprawa, D., & Nemčok, J. (1988). Geological Atlas of the Western Outer Carpathians and Their Foreland. Scale 1:500,000. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
Potfaj, M. (2003). Geology of the Slovakian part of the Orava - an overview. In J. Golonka, & M. Lewandowski (Eds) Geology, geophysics, geothermics and deep structure of the West Carpathians and their basement (pp. 51-56). Publications of the Institute of Geophysics, Polish Academy of Sciences, Monographic Volume, 28(363).
Romer, E. (1929). Tatrzańska epoka lodowa. Lwów: Książnica-Atlas.
Różycka, M. (2015). Wskaźniki morfometryczne w geomorfologii tektonicznej. Landform Analysis, 30, pp. 3-20.
Sládek, J, Vitovič, L, Holec, J., & Hók, J. (2022). Results of the Morphotectonics and Fluvial Activity of Intramountain Basins: The Turčianska Kotlina and Žiarska Kotlina Basins. In M. Lehotský, & M. Boltižiar (Eds) Landscapes and Landforms of Slovakia (pp. 207-233). World Geomorphological Landscapes. Cham: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-89293-7_11
Starkel, L. (1972). Karpaty Zewnętrzne. In M. Klimaszewski (Ed.) Geomorfologia Polski. T. 1: Polska Południowa - góry i wyżyny (pp. 52-115). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Staszic, S. (1815). O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski, Warszawa: Drukarnia Rządowa.
Szafer, W. (1959). Szata roślinna Polski. T. II, Warszawa.
Valde-Nowak, P., Nadachowski, A., & Wolsan, M. (1987). Upper Palaeolithic boomerang made of a mammoth tusk in south Poland. Nature, 329(6138), 436-438. https://doi.org/10.1038/329436a0
Vanko, J. (1988). Mapa recentných vertikálnych pohybov Západných Karpát na Slovensku pre epochu 1952-1977. Geodetický a kartografický obzor, 34(76), 216-222.
Vitovič, L., Minár, J., Bella, P., & Littva, J. (2022). Polygenetic Relief in the Foreland of Glacially Sculptured Mountains - Podtatranská Kotlina Basin. In M. Lehotský, M. Boltižiar (Eds) Landscapes and Landforms of Slovakia (pp. 163-188). World Geomorphological Landscapes. Cham: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-89293-7_9
Watycha, L. (1973). Utwory czwartorzędowe w otworze wiertniczym Wróblówka na Podhalu. Geological Qurterly, 17(2), 335-347.
Watycha, L. (1976). Neogen niecki Orawsko-Nowotarskiej. Geological Qurterly, 20(3), 575-587.
Watycha, L. (1977). Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1: 50,000. Arkusz Czarny Dunajec. Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne.
Watycha, L. (1977). Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1: 50,000. Arkusz Jabłonka. Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne.
Watycha, L., & Mojski, J. E. (1984). Ogólna charakterystyka geologiczna i podstawy stratygrafii. Tatry i Kotlina Nowotarska. In J. E. Mojski (Ed.) Budowa geologiczna Polski, T. I, Stratygrafia, cz. 3b, Kenozoik - czwartorzęd (pp. 49-51). Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne.
Zarychta, R., Łajczak, A., Wałek, G.,& Zwoliński, Z. (2025). Geomorfometria. In A. Łajczak, R. Zarychta (Eds) Kotlina Orawsko-Nowotarska. przyroda nieożywiona i zmiany antropogeniczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie (in prepartion).
Zawiejska, J., & Krzemień, K. (2004). Man-induced changes in the structure and dynamics of the Upper Dunajec River channel. Geografický časopis, 56(2), 111-124.
Zawiejska, J., Wyżga, B., Kukulak, J., & Chmielowska-Michalak, D. (2024). Hills, Gravelly Floodplains and Peat Bogs of the Podhale - A Unique Landscape Mosaic Between the Tatra, the Beskidy and the Pieniny Mountains. In P. Migoń, & K. Jancewicz (Eds) Landscapes and Landforms of Poland (pp. 301-313). World Geomorphological Landscapes. Cham: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-031-45762-3_16
Zuchiewicz, W. (2010). Neotektonika Karpat polskich i zapadliska przedkarpackiego. Kraków: Wydawnictwa AGH.
Zuchiewicz, W., Tokarski, A. K., Jarosiński, M., & Márton, E. (2002). Late Miocene to present day structural development of the Polish segment of the Outer Carpathians. EGU Stephen Mueller Special Publication Series, 3, 185-202.
Zuchiewicz, W., & Kania, M. (2025). Czwartorzęd i neotektonika. In A. Łajczak, & R. Zarychta (Eds) Kotlina Orawsko-Nowotarska. Przyroda nieożywiona i zmiany antropogeniczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie (in preparation).