The question of drainage of the Warsaw ice-dammed lake, Central Poland

Forysiak, Jacek; Majecka, Aleksandra; Marks, Leszek; Bujak, Łukasz; Twardy, Juliusz

doi:0016-7282 (print)

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

The question of drainage of the Warsaw ice-dammed lake, Central Poland Forysiak, JacekMajecka, AleksandraMarks, LeszekBujak, ŁukaszTwardy, Juliusz

Object structure

The question of drainage of the Warsaw ice-dammed lake, Central Poland

Geographia Polonica Vol. 97 No. 3 (2024)

Forysiak, Jacek ; Majecka, Aleksandra ; Marks, Leszek ; Bujak, Łukasz ; Twardy, Juliusz

vistulian ; Pradolina Warszawsko-Berlińska ; Basen Warszawski ; odpływ przedglacjalny ; maksimum ostatniego glacjału

The enigma of the outflow from the Warsaw ice-dammed lake in Central Poland through the Warsaw-Berlin ice-marginal spillway during the Vistulian (Weichselian) Glaciation is discussed. Many years’ research and published concepts expressed in numerous publications since the beginning of the 20th century are presented. A runoff in the Warsaw-Berlin ice-marginal spillway was treated as impossible during the LGM, because of a high watershed zone close to Łęczyca. The floor of this ice-marginal spillway is filled by silt and sands series correlated with Upper Weichselian and sand with peat complex Late Weichselian and Holocene Age. However, a relation of the glaciolacustrine sediments and the spillway floor indicates that the latter is masked by a deposits postdate the outflow episode. Proglacial and extraglacial waters were collected in the Warsaw ice-dammed lake and was drained westwards through the Warsaw-Berlin ice-marginal spillway.

Andrzejewski, L. (1991). The course of fluvial processes in the lower Bzura river valley during the last 15 000 years. In L. Starkel (Ed.), Evolution of the Vistula river valley during the last 15 000 years. Part IV (pp. 147-154). Geographical Studies. Special Issue, 6. Wrocław: Ossolineum.
Baraniecka, M. D., & Konecka-Betley, K. (1987). Fluvial sediments of the Vistulian and Holocene in the Warsaw Basin. In L. Starkel (Ed.), Evolution of the Vistula river valley during the last 15 000 years. Part II (pp. 151-170). Geographical Studies. Special Issue, 4. Wrocław: Ossolineum.
Brodzikowski, K. (1993). Sedymentacja glacilimniczna. Część I. Procesy depozycyjne oraz charakterystyka litofacjalna. Acta Geographica Lodziensia, 62. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Brodzikowski, K., & van Loon, A. J. (1991). Glacigenic Sediments. Amsterdam: Elsevier. https://doi.org/10.1016/s0070-4571(08)x7049-9
Brzeziński, M. (1991). Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000. Arkusz Łowicz. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
Brzeziński, M. (2015). Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000. Arkusz Brześć Kujawski. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
Czarnik, J. (1972). Paleogeografia okolic Turka w górnym trzeciorzędzie i plejstocenie. Studia Geologica Polonica, 40.
Dadlez, R., Iwanow, A., Leszczyński, K., & Marek, S. (1998). Mapa tektoniczna kompleksu cechsztyńsko-mezozoicznego 1:500 000. In R. Dadlez (Ed.), Mapa tektoniczna cechsztyńsko-mezozoicznego kompleksu strukturalnego na Niżu Polskim. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
Dobak, P., Kiełbasiński, K., Szczepański, T., & Zawrzykraj, P. (2018). Verification of compressibility and consolidation parameters of varved clays from Radzymin (Central Poland) based on direct observations of settlements of road embankment. Open Geosciences, 10(1), 911-924. https://doi.org/10.1515/geo-2018-0072
Domosławska-Baraniecka, M. D. (1968). Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000. Arkusz Łęczyca. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
Forysiak, J. (2014). Pradolina warszawsko-berlińska jako główna forma w morfologii terenu okolic Łęczycy. In R. Grygiel, & T. Jurek (Eds.), Początki Łęczycy. Archeologia środowiskowa średniowiecznej Łęczycy. Przyroda - Gospodarka - Społeczeństwo. T. I (pp. 23-38). Łódź: Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi.
Galon, R. (1972). Główne etapy tworzenia się rzeźby Niżu Polskiego. In R. Galon (Ed.), Geomorfologia Polski, Tom 2, Niż Polski (pp. 35-110). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Jewtuchowicz, S. (1967). Geneza pradoliny warszawsko-berlińskiej między Nerem i Moszczenicą. Prace Geograficzne, 62. Warszawa: IGiPZ PAN.
Jewtuchowicz, S. (1970). Rozwój rzeźby okolic Łęczycy po zlodowaceniu środkowopolskim. Prace Geograficzne, 85. Warszawa: IGiPZ PAN.
Kalińska-Nartiša, E., Dzierżek, J., Bińka, K., Borkowski, A., Rydelek, P., & Zawrzykraj, P. (2016). Upper Pleistocene palaeoenvironmental changes at the Zwierzyniec site, central Poland. Geological Quarterly, 60(3), 610-623. https://doi.org/10.7306/gq.1280
Karaszewski, W. (1974). Age of the Warsaw Ice-Dammed Lake sediments. Bulletin of the Polish Academy of Sciences, Earth Sciences, 22(3-4), 151-156.
Lang, J., Hampel, A., Brandes, C., & Winsemann, J. (2014). Response of salt structures to ice-sheet loading: Implications for ice-marginal and subglacial processes. Quaternary Science Reviews, 101, 217-233. https://doi.org/10.1016/j.quascirev.2014.07.022
Lencewicz, S. (1922). O wieku środkowego Powiśla. Sprawozdanie z Posiedzeń Naukowych PIG, 3, 21-24.
Marks, L., & Pochocka, K. (1999). River valleys of the Eemian Interglacial in central Poland. Geological Quarterly, 43(2), 163-168.
Merta, T. (1978). Extraglacial varved deposits of the Warsaw Ice-Dammed Lake (younger Pleistocene), Mazovia Lowland, Central Poland. Acta Geologica Polonica, 28(2), 241-272.
Merta, T. (1986). Varve sedimentation in extraglacial ice-dammed lakes. Acta Geologica Polonica, 36(4), 325-336.
Mikołajski, J. (1927). O powstaniu tzw. pradoliny warszawsko-berlińskiej. Badania Geograficzne nad Polską Północno-Zachodnią, 2-3, 53-98.
Mojski, J. E. (2005). Ziemie polskie w czwartorzędzie. Zarys morfogenezy. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
Molewski, P. (2007). Neotektoniczne i glacidynamiczne uwarunkowania wykształcenia plejstocenu Wysoczyzny Kujawskiej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Molewski, P. (2014). Paleogeograficzne uwarunkowania odpływu wód z zastoiska warszawskiego doliną Bachorzy i pradoliną warszawsko-berlińską w czasie stadiału głównego zlodowacenia Wisły. Landform Analysis, 25, 105-114. https://doi.org/10.12657/landfana.025.009
Pawłowski, D., Gruszka, B., Gallas, H., & Petera-Zganiacz, J. (2013). Changes in the biota and sediments of glacial Lake Koźmin, Poland, during the late Saalian (Illinoian). Journal of Paleolimnology, 49, 679-696. https://doi.org/10.1007/s10933-013-9692-z
Petera-Zganiacz, J., Czubla, P., Gruszka, B., Forysiak, J., Miotk-Szpiganowicz, G., Olszak, I., & Pawłowski, D. (2010). The Koźmin glacial lake - its origin, age, deposits and palaeoecology. In S. Lorenz, & R. Lampe (Eds.), 35 Hauptversammlung der Deutschen Quartärvereinigung DEUQUA E.V. and 12th Annual Meeting of the INQUA Peribaltic Working Group "Gletscher, Wasser, Mensch - quartärer Landschaftswandel im peribaltischem Raum" (pp. 141-142). Greifswald.
Poborski, J. (1957). O wstępnych badaniach struktury solnej pod Łęczycą. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 105, 161-186.
Różycki, S. Z. (1967). Plejstocen Polski Środkowej na tle przeszłości w górnym trzeciorzędzie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Samsonowicz, J. (1922). Zastoiska lodowcowe nad górną i środkową Wisłą. Sprawozdania Państwowego Instytutu Geologicznego, 1(4-6), 8-9.
Sarnacka, Z. (1982). Age revision of the Warsaw proglacial lake in the Warsaw region. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 343, 59-70.
Tarka, R. (1992). Tektonika wybranych złóż soli w Polsce na podstawie badań mezostrukturalnych. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
Trzmiel, B. (2012). Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000. Arkusz Sobota. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
Turkowska, K. (2006). Geomorfologia regionu łódzkiego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Wiśniewski, E. (1987). Evolution of the Vistula valley between Warsaw and Płock Basins during the last 15 000 years. In L. Starkel (Ed.), Evolution of the Vistula river valley during the last 15 000 years. Part II (pp. 171-187). Geographical Studies. Special Issue, 4. Wrocław: Ossolineum.
Wiśniewski, E. (2003). The problem of outflow from the ice-dammed lake in the Warsaw Basin during the Leszno Phase. In A. Kotarba (Ed.), Holocene and Late Vistulian Paleogeography and Paleohydrology (pp. 123-142). Prace Geograficzne, 189. Warszawa: IGiPZ PAN.
Wiśniewski, E. (2005). Problem drogi odpływu wód z jeziora zaporowego w Kotlinie Warszawskiej podczas fazy leszczyńskiej. Słupskie Prace Geograficzne, 2, 131-145.
Wiśniewski, E., & Andrzejewski, L. (1994). The problem of the Warsaw ice-dammed lake drainage through the Warsaw-Berlin Pradolina at the last ice-sheet maximum. Zeitschrift für Geomorphologie. Supplementband, 95, 141-149.
Wysota, W., & Molewski, P. (2011). Chronologia i zasięgi nasunięć lądolodu na obszarze lobu Wisły podczas stadiału głównego ostatniego zlodowacenia. Przegląd Geologiczny, 59(3), 214-225.
Zawrzykraj, P. (2017). Ocena parametrów filtracyjnych iłów warwowych ze stanowiska Plecewice k. Sochaczewa w warunkach in situ. Przegląd Geologiczny, 65(9), 587-596.