Metadata language
The Quaternary of Poland and its stratigraphic classification
Subtitle:Geographia Polonica Vol. 97 No. 3 (2024)
Creator:
Marks, Leszek
:
Autor
;
Jary, Zdzisław
:
Autor
czwartorzęd w Polsce ; klasyfikacja stratygraficzna ; stratygrafia lessu ; tabela stratygraficzna
Abstract:
Quaternary studies in Poland require an improved integration of lithostratigraphy, biostratigraphy, chronostratigraphy, geochronology, magnetostratigraphy, climatostratigraphy and isotope stratigraphy. The former Polish loess stratigraphic schemes are of historical significance and should be verified using new research methods and implementation of the international unified loess labelling system. Arbitrary stratigraphic correlations should be avoided and a reliable stratigraphic subdivision of the Quaternary of Poland should be based on recognized international standards as well as stratotype sections and areas. This is essential both for the Quaternary sciences themselves and for the needs of the society
Behre, K.-E. (1989). Biostratigraphy of the last glacial period in Europe. Quaternary Science Reviews, 8(1), 25-44. https://doi.org/10.1016/0277-3791(89)90019-X
Berger, A. (1988). Milankovitch theory and climate. Reviews of Geophysics, 26(4), 624-657. https://doi.org/10.1029/RG026i004p00624
Bogucki, A. B. (1986). Quaternary cover sediments in Volhyno-Podillja. In D. E. Makarenko (Ed.), Antropogenovye Otlozhenija Ukrainy (pp. 121-132). Kiev: Naukova Dumka.
Bogucki, A. B., Bogucki, A., & Voloshin, P. (1994). Reperowy profil Bojanice i niektóre problemy badawcze lessowo-glebowych serii peryglacjalnych plejstocenu. In T. Wilgat (Ed.), Przewodnik Wycieczkowy Ogólnopolskiego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geograficznego (pp. 246-249). Lublin.
Bogucki, A. B., & Łanczont, M. (2002). Stratygrafia lessów Naddniestrza halickiego. In T. Madeyska (Ed.), Lessy i paleolit Naddniestrza halickiego (Ukraina) (pp. 315-327). Studia Geologica Polonica, 119.
Cita, M. B., Gibbard, P. L., Head, M. J., Alloway, B., Beu, A. G., Coltorti, … & Zazo, C. (2012). Formal ratification of the GSSP for the base of the Calabrian Stage (second stage of the Pleistocene Series, Quaternary System). Episodes, 35(3), 388-397. https://doi.org/10.18814/epiiugs/2012/v35i3/001
Cohen, K. M., & Gibbard, P. L. (2019). Global chronostratigraphical correlation table for the last 2.7 million years, version 2019 QI-500. Quaternary International, 500, 20-31. https://doi.org/10.1016/j.quaint.2019.03.009
Dolecki, L. (1995). Litologia i stratygrafia mezoplejstoceńskicjh utworów lessowych południowo-wschodniej części Wyżyny Lubelskiej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Gibbard, P. L. (2015). The Quaternary System/Period and its major subdivisions. Russian Geology and Geophysics, 56(4), 686-688. https://doi.org/10.1016/j.rgg.2015.03.015
Gibbard, P. L., Boreham, S., Cohen, K. M., & Moscariello, A. (2005). Global chronostratigraphical correlation table for the last 2.7 million years. Boreas, 34(1), insert.
Gibbard, P. L., & Head, M. J. (2009). IUGS ratification of the Quaternary System/Period and the Pleistocene Series/Epoch with a base at 2.58 Ma. Quaternaire, 20(4), 411-412. https://doi.org/10.4000/quaternaire.5289
Gibbard, P. L., Head, J. M., Walker, M. J. C., Alloway, B., Beu, A. G., Coltorti, … & Zazo, C. (2010). Formal ratification of the Quaternary System/Period and the Pleistocene Series/Epoch with a base at 2.58 Ma. Journal of Quaternary Science, 25(2), 96-102. https://doi.org/10.1002/jqs.1338
Head, M. J. (2019). Formal subdivision of the Quaternary System/Period: Present status and future directions. Quaternary International, 500, 32-51. https://doi.org/10.1016/j.quaint.2019.05.018
Head, M. J. (2021). Review of the Early-Middle Pleistocene boundary and Marine Isotope Stage 19. Progress in Earth and Planetary Science, 8, 50. https://doi.org/10.1186/s40645-021-00439-2
Head, M. J., Pillans, B., Zalasiewicz, J. A., Alloway, B., Beu, A. G., Cohen, K. M., … & Zazo-Cardeña, C. (2021). Formal ratification of subseries for the Pleistocene Series of the Quaternary System. Episodes, 44(3), 241-247. https://doi.org/10.18814/epiiugs/2020/020084
Imbrie, J., Hays, J. D., Martinson, D. G., McIntyre, A., Mix, A. C., Morley, J. J., … & Shackleton, N. J. (1984). The orbital theory of Pleistocene climate: support from a revised chronology of the marine δ18O record. In A. Berger, J. Imbrie, G. Hays, G. Kukla, & B. Saltzman (Eds.), Milankovitch and Climate (pp. 269-305). Dordrecht: D. Reidel Publishing.
Jary, Z., 2007. Zapis zmian klimatu w górnoplejstoceńskich sekwencjach lessowo-glebowych w Polsce i w zachodniej części Ukrainy. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, 1. Wrocław: IGiRR UWr.
Jary, Z., & Ciszek, D. (2013). Late Pleistocene loess-palaeosol sequences in Poland and western Ukraine. Quaternary International, 296, 37-50. https://doi.org/10.1016/j.quaint.2012.07.009
Jary, Z., Krawczyk, M., Moska, P., Piotrowska, N., Poręba, G., Raczyk, J., … & Zöller, L. (2023). Chronostratigraphy of the periglacial loess-paleosol sequence in Zaprężyn, SW Poland. Geochronometria, 50(1), 144-156. https://doi.org/10.2478/geochr-2023-0014
Jary, Z., & Marks, L. (2024). Quaternary history. In P. Migoń, & K. Jancewicz (Eds.), Landscapes and Landforms of Poland. World Geomorphological Landscapes (pp. 19-31). Cham: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-031-45762-3_2
Jersak, J. (1969). Stratigraphy of loesses in Poland on the basis of studies in the foreland of the Świętokrzyskie Mts. Biuletyn Peryglacjalny, 19, 175-219.
Jersak, J. (1973). Litologia i stratygrafia lessu wyżyn południowej Polski. Acta Geographica Lodziensia, 32.
Jersak, J. (1973). Eemian and early Würmian soils in loess of Poland. Biuletyn Peryglacjalny, 22, 169-184.
Jersak, J. (1975). Frost fissures in loess deposits. Biuletyn Peryglacjalny, 24, 245-258.
Jersak, J. (1976). Charakter gleb kopalnych w lessach i ich znaczenie paleogeograficzne i stratygraficzne. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 297, 21-40.
Jersak, J. (1991). Lessy formacji umiarkowanie wilgotnej na Płaskowyżu Głubczyckim. In J. Jersak (Ed.), Less i osady dolinne (pp. 10-49). Prace Naukowe Uniwersytetu. Śląskiego w Katowicach, 1107.
Jersak, J., Sendobry, K., & Śnieszko, Z. (1992). Postwarciańska ewolucja wyżyn lessowych w Polsce. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 1227.
Kenig, K., & Marks, L. (2001). Znaczenie kryteriów litologicznych dla litostratygrafii osadów czwartorzędowych. In E. Mycielska-Dowgiałło (Ed.), Eolizacja osadów jako wskaźnik stratygraficzny czwartorzędu (pp. 9-16). Warszawa: Pracownia Sedymentologiczna Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski.
Krzyszkowski, D. (1991). Saalian sediments of the Belchatów outcrop, central Poland. Boreas, 20(1), 29-46. https://doi.org/10.1111/j.1502-3885.1991.tb00457.x
Krzyszkowski, D., & Nita, M. (1995). The intra-Saalian interstadial floras of the Chojny Formation of the Belchatów outcrop, central Poland. Journal of Quaternary Science, 10(3), 225-240. https://doi.org/10.1002/jqs.3390100304
Kukla, G., & An, Z. (1989). Loess stratigraphy in central China. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 72, 203-225. https://doi.org/10.1016/0031-0182(89)90143-0
Kukla, G. J. (1977). Pleistocene land-sea correlations I. Europe. Earth-Science Reviews, 13(4), 307-374. https://doi.org/10.1016/0012-8252(77)90125-8
Kukla, G. (1978). The classical European glacial stage: Correlation with deep-sea sediments. Transactions of the Nebraska Academy of Sciences and Affiliated Societies, 6, 57-93.
Kukla, G. (2005). Saalian supercycle, Mindel/Riss interglacial and Milankovitch's dating. Quaternary Science Reviews, 24(14-15), 1573-1583. https://doi.org/10.1016/j.quascirev.2004.08.023
Kusiak, J., Łanczont, M., & Bogucki, A. (2012). New exposure of loess deposits in Boyanychi (Ukraine) - results of thermoluminescence analyses. Geochronometria, 39(1), 84-100. https://doi.org/10.2478/s13386-011-0054-1
Lindner, L., Bogutsky, A., Gozhik, P., Marciniak, B., Marks, L., Łanczont, M., & Wojtanowicz, J. (2002). Correlation of main climatic glacial-interglacial and loess-palaeosol cycles in the Pleistocene of Poland and Ukraine. Acta Geologica Polonica, 52(4), 459-469.
Lisiecki, L. E., & Raymo, M. E. (2005). A Pliocene-Pleistocene stack of 57 globally distributed benthic δ18O records. Paleoceanography, 20(1), PA1003. https://doi.org/10.1029/2004PA001071
Litt, T. (Ed.) (2007). Stratigraphie von Deutschland - Quartär. E & G Quaternary Science Journal, 56(1-2). Stuttgart: E. Schweizerbart'sche Verlagsbuchhandlung.
Makowska, A. (1986). Morza plejstoceńskie w Polsce - osady, wiek i paleogeografia. Prace Instytutu Geologicznego, 120. Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne.
Makowska, A. (2009). Międzymorenowa formacja dolnopowiślańska na tle budowy osadów plejstoceńskich Pomorza nadwiślańskiego i jej rozwój w młodszym plejstocenie. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 437, 59-124.
Marković, S. B., Hughes, P. D., Schaetzl, R., Gibbard, P. L., Hao, Q., Radaković, M. G., & Perić, Z. M. (2024). The relationship between the loess stratigraphy in the Vojvodina region of northern Serbia and the Saalian and Rissian Stage glaciations - a review. Boreas. https://doi.org/10.1111/bor.12646
Marković, S. B., Stevens, T., Kukla, G. J., Hambach, U., Fitzsimmons, K. E., Gibbard, P., … & Svirčev, Z. (2015). Danube loess stratigraphy - Towards a pan-European loess stratigraphic model. Earth-Science Reviews, 148, 228-258. https://doi.org/10.1016/j.earscirev.2015.06.005
Marks, L. (1995). Correlation of the Middle Pleistocene ice-dam lacustrine sediments in the Lower Vistula and the Lower Elbe regions. Acta Geologica Polonica, 45(1-2), 143-152.
Marks, L. (2001). Typologia osadów czwartorzędowych. Geografia UAM, 64, 261-267.
Marks, L. (2023). Quaternary stratigraphy of Poland - current status. Acta Geologica Polonica, 73(3), 307-340. https://doi.org/10.24425/agp.2023.145614
Marks, L. (2023). Zasady klasyfikacji stratygraficznej czwartorzędu Polski i jej główne kategorie. Przegląd Geologiczny, 71(10), 485-502. https://doi.org/10.7306/2023.37
Marks, L., Ber, A., & Lindner, L. (Eds.) (2014). Zasady polskiej klasyfikacji i terminologii stratygraficznej czwartorzędu. Warszawa: Komitet Badań Czwartorzędu PAN.
Marks, L., & Jary, Z. (2023). Stratygrafia czwartorzędu Polski - obecny stan badań. In: Ł. Bujak, & M. Szymanek (Eds.), Zlodowacenia i interglacjały w Polsce - stan obecny i perspektywy badań (pp. 46-48). Chęciny: Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej.
Marks, L., & Pavlovskaya, I. E. (2003). The Holsteinian Interglacial river network of mid-eastern Poland and western Belarus. Boreas, 32(2), 337-346. https://doi.org/10.1111/j.1502-3885.2003.tb01088.x
Martinson, D. G., Pisias, N. G., Hays, J. D., Imbrie, J., Moore Jr., T. C., & Shackleton, N. J. (1987). Age Dating and the Orbital Theory of the Ice Ages: Development of a High-Resolution 0 to 300,000-Year Chronostratigraphy. Quaternary Research, 27(1), 1-29. https://doi.org/10.1016/0033-5894(87)90046-9
Maruszczak, H. (1972). Podstawowe cechy genetyczne i stratygraficzne lessów w Polsce. In H. Maruszczak (Ed.), Litologia i stratygrafia lessów w Polsce, Przewodnik Sympozjum Krajowego (pp. 89-135). Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne.
Maruszczak, H. (1976). Stratygrafia lessów Polski południowo-wschodniej. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 297, 135-175.
Maruszczak, H. (1980). Stratigraphy and chronology of the Vistulian loesses in Poland. Quaternary Studies in Poland, 2, 57-76.
Maruszczak, H. (1987). Loesses in Poland, their stratigraphy and paleogeographical interpretation. Annales UMCS B, 41(2), 15-54.
Maruszczak, H. (1991). Zróżnicowanie stratygraficzne lessów polskich. In H. Maruszczak (Ed.), Podstawowe profile lessów w Polsce (pp. 13-35). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Maruszczak, H. (2001). Schemat stratygrafii lessów i gleb śródlessowych w Polsce. In H. Maruszczak (Ed.), Podstawowe profile lessów w Polsce II (pp. 17-29). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Moska, P., Adamiec, G., & Jary, Z. (2011). OSL dating and lithological characteristics of loess deposits from Biały Kościół. Geochronometria, 38(2), 162-171. https://doi.org/10.2478/s13386-011-0013-x
Moska, P., Adamiec, G., & Jary, Z. (2012). High resolution dating of loess profile from Biały Kościół, southwest Poland. Quaternary Geochronology, 10, 87-93. https://doi.org/10.1016/j.quageo.2012.04.003
Moska, P., Adamiec, G., Jary, Z., & Bluszcz, A. (2017). OSL chronostratigraphy for loess deposits from Tyszowce - Poland. Geochronometria, 44(1), 307-318. https://doi.org/10.1515/geochr-2015-0074
Moska, P., Adamiec, G., Jary, Z., Bluszcz, A., Poręba, G., Piotrowska, N., Krawczyk, M., & Skurzyński, J. (2018). Luminescence chronostratigraphy for the loess deposits in Złota, Poland. Geochronometria, 45(1), 44-55. https://doi.org/10.1515/geochr-2015-0073
Moska, P., Jary, Z., Adamiec, G., & Bluszcz, A. (2015). OSL chronostratigraphy of a loess-palaeosol sequence in Złota using quartz and polymineral fine grains. Radiation Measurements, 81, 23-31. https://doi.org/10.1016/j.radmeas.2015.04.012
Moska, P., Jary, Z., Adamiec, G., & Bluszcz, A. (2019). Chronostratigraphy of a loess-palaeosol sequence in Biały Kościół, Poland using OSL and radiocarbon dating. Quaternary International, 502(Part A), 4-17. https://doi.org/10.1016/j.quaint.2018.05.024
Moska, P., Jary, Z., Adamiec, G., & Bluszcz, A. (2019). High resolution dating of loess profile from Strzyżów (Horodło Plateau-Ridge, Volhynia Upland). Quaternary International, 502(Part A), 18-29. https://doi.org/10.1016/j.quaint.2018.02.016
Mycielska-Dowgiałło, E., & Rutkowski, J. (Eds.) (1995). Badania osadów czwartorzędowych. Wybrane metody i interpretacja wyników. Warszawa: Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego.
Parrenin, F., Barnola, J.-M., Beer, J., Blunier, T., Castellano, E., Chappellaz, J., … & Wolff, E. (2007). The EDC3 chronology for the EPICA Dome C ice core. Climate of the Past, 3(3), 485-497. https://doi.org/10.5194/cp-3-485-2007
Petrović, A., & Marković, S. B. (2010). Annus mirabilis and the end of the geocentric causality: Why celebrate the 130th anniversary of Milutin Milanković? Quaternary International, 214(1-2), 114-118. https://doi.org/10.1016/j.quaint.2009.10.031
Pillans, B., & Head, M. J. (2024). Quaternary Stratigraphy/Chronostratigraphy. In S. A. Elias (Ed.), Encyclopedia of Quaternary Science. Third Edition. Elsevier.
Suganuma, Y., Okada, M., Head, M. J., Kameo, K., Haneda, Y., Hayashi, H., … & Takeshita, Y. (2021). Formal ratification of the Global Boundary Stratotype Section and Point (GSSP) for the Chibanian Stage and Middle Pleistocene Subseries of the Quaternary System: the Chiba Section, Japan. Episodes, 44(3), 317-347, https://doi.org/10.18814/epiiugs/2020/020080
Vandenberghe, J., & van der Plicht, J. (2016). The age of the Hengelo interstadial revisited. QuaternaryGeochronology, 32, 21-28. https://doi.org/10.1016/j.quageo.2015.12.004
Veklich, M. F. (1968). Stratigraphya lessovoy formatsiy Ukrainy i sosednikh stran. Kiev: Naukova Dumka.
Walker, M., Head, M. J., Berkelhammer, M., Björck, S., Cheng, H., Cwynar, L., … & Weiss, H. (2018). Formal ratification of the subdivision of the Holocene Series/Epoch (Quaternary System/Period): Two new Global Boundary Stratotype Sections and Points (GSSPs) and three new stages/subseries. Episodes, 41(4), 213-223. https://doi.org/10.18814/epiiugs/2018/018016
Walsh, S. L., Gradstein, F. M., & Ogg, J. G. (2004). History, philosophy, and application of the Global Stratotype Section and Point (GSSP). Lethaia, 37, 201-218. https://doi.org/10.1080/00241160410006500
Zagwijn, W. H. (1985). An outline of the Quaternary stratigraphy of the Netherlands. Geologie en Mijnbouw, 64(1), 17-24.
Zöller, L., Fischer, M., Jary, Z., Antoine, P., & Krawczyk, M. (2022). Chronostratigraphic and geomorphologic challenges of last glacial loess in Poland in the light of new luminescence ages. E & G Quaternary Science Journal, 71(1), 59-81. https://doi.org/10.5194/egqsj-71-59-2022
0016-7282 (print) ; 2300-7362 (online) ; 10.7163/GPol.0277
Source:CBGiOS. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.2085, Cz.2173, Cz.2406 ; click here to follow the link
Language: Language of abstract: Rights:Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0
Terms of use:Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -
Digitizing institution:Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk
Original in: Projects co-financed by:Unia Europejska. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ; Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, lata 2010-2014, Priorytet 2. Infrastruktura strefy B + R
Access: