Klasyfikacje małych miast w Polsce – ujęcia metodologiczne i ich rezultaty : Classifications of small towns in Poland – methodological approaches and their results

Bański, Jerzy (1960– ); Mazur, Marcin (1982– ); Mazurek, Damian

doi:0033-2143 (print)

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Klasyfikacje małych miast w Polsce – ujęcia metodologiczne i ich rezultaty : Classifications of small towns in Poland – methodological approaches and their results Bański, Jerzy (1960– )Mazur, Marcin (1982– )Mazurek, Damian

Object structure

Klasyfikacje małych miast w Polsce – ujęcia metodologiczne i ich rezultaty : Classifications of small towns in Poland – methodological approaches and their results

Przegląd Geograficzny T. 96 z. 1 (2024)

Bański, Jerzy (1960– ) : Autor ; Mazur, Marcin (1982– ) : Autor ; Mazurek, Damian : Autor

small towns ; classification ; spatial differentiation ; socio-economic functions ; Poland

Celem opracowania jest przedstawienie trzech podejść do klasyfikacji małych miast w Polsce i wstępna interpretacja uzyskanych wyników tych klasyfikacji. Badane są jednostki osadnicze posiadające prawa miejskie i liczące mniej niż 20 tys. mieszkańców. W 2019 r. w Polsce było 722 małych miast. Klasyfikację morfologiczną oparto na Bazie Danych Obiektów Topograficznych w zakresie pokrycia terenu w granicach administracyjnych miast i wyodrębniono cztery klasy jednostek: miasta osiedla, miasta przemysłowe, miasta wytchnienia i miasta dychotomii. W podejściu funkcjonalno-morfologicznym wykorzystano tę samą bazę danych i wyodrębniono inną metodą trzy podstawowe kategorie miast (monofunkcyjne, wielofunkcyjne i oligofunkcyjne), które następnie uszczegółowiono w postaci subkategorii. W klasyfikacji wielokryterialnej wykorzystano równocześnie trzy kryteria klasyfikacji (uwarunkowania strukturalne, czynniki lokalizacyjne i hierarchię administracyjną małych miast), co umożliwiło wyodrębnienie 9 kategorii miast. Uzyskane wyniki dają możliwość wszechstronnej analizy i interpretacji zróżnicowania rozmieszczenia miast, co przedstawiono na przykładach w końcowym rozdziale tego opracowania.

Atkinson, D. (2008). Creating access to economic opportunities in small and medium towns. Trade and Industrial Policy Strategies. Pobrane z: www.tips.org.za (01.05.2020).
Bański, J. (2005). Obszary problemowe polskiej wsi. W: B. Głębocki (red.), Struktura przestrzenna rolnictwa Polski u progu XXI w. (s. 405‑422). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Bański, J. (2022). Rozważania na temat klasyfikacji małych miast - przegląd podejść badawczych i próba klasyfikacji wielokryterialnej. Przegląd Geograficzny, 94(2), 199‑218.
Bański, J., Czapiewski, K., & Górczyńska, M. (2016). Impact of the locations of small towns in Mazovia (Poland) on their socio-economic structure and on their role in relation to the neighboring rural areas. Journal of Urban and Regional Analysis, 8(2), 117‑131.
Courtney, P., & Errington, A. (2000). The Role of Small Towns in the Local Economy and Some Implications for Development Policy. Local Economy, 15(4).
Cox, E., & Longlands, S. (2016). City systems. The role of small and medium-sized towns and cities in growing the northern powerhouse. Sprinningfields: Institute for Public Policy Research North.
Dej, M., Janas, K., & Wolski, O. (red.). (2014). Towards Urban-Rural Partnership in Poland. Preconditions and Potential. Kraków: Instytut Rozwoju Miast.
Dijkstra, L., & Poelman, H. (2012). Cities in Europe. The new OECD-EC definition. Regional Focus, 1. DG Regio, Komisja Europejska.
Dijkstra, L., & Poelman, H. (2014). A harmonized definition of cities and rural areas: the new degree of urbanization. Regional Working Papers, 1. DG Regio, Komisja Europejska.
Eberhardt, P. (1989). Regiony wyludniające się w Polsce. Prace Geograficzne, 148. Warszawa: IGiPZ PAN.
Edwards, B., Goodwin, M., & Woods, M. (2003). Citizenship, community and participation in small towns: a case study of regeneration partnerships. W: R. Imrie, M. Raco (red.), Urban renaissance? New labour, community, and urban policy (s. 181‑204). Bristol: Policy Press
Elsasser, H. (1998). Ist eine Kleinstadt mehr als eine kleine Stadt? W: Kleinstädte - Motoren im ländlichen Raum (s. 10‑18). Murau: Tagungsband.
ESPON. (2006). The Role of Small and Medium-Sized Towns (SMESTO). Final Report, Wiedeń: OIR.
ESPON. (2007). Study of urban functions. Final Report, The ESPON Monitoring Committee.
Harris, Ch.D. (1943). A functional classification of cities in the United States. American Geographical Society.
Harris, Ch.D. (1967). A Functional Classification of Cities in the United States. W: H.M. Mayer, C.F. Kohn (red.), Readings in Urban Geography (s. 129‑138). Central Book Depot.
Heffner, K. (2016). Obszary wiejskie i małe miasta: czy lokalne centra są potrzebne współczesnej wsi? Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 279, 11‑24.
Heffner, K., & Halama, A. (red.). (2012). Ewolucja funkcji małych miast. Studia Ekonomiczne. Katowice: Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach.
Hinderink, J., & Titus, M. (1988). Paradigms of regional development and the role of small centers. Development and Change, 19.
Hopkins, J., & Copus, A. (2018). Definitions, measurement approaches and typologies of rural areas and small towns: a review. Report, Aberdeen: The James Hutton Institute.
Jerczyński, M. (1977). Funkcje i typy funkcjonalne polskich miast. W: Statystyczna charakterystyka miast, funkcje dominujące. Statystyka Polski. 85, Warszawa: GUS.
Jones, A., Clayton, N., Tochtermann, L., Hildreth, P., & Marshallk, A. (2009). City relationships: economic linkages in Northern city regions. Northern Way.
Kantor-Pietraga, I., Krzysztofik, R., & Runge, J. (2012). Kontekst geograficzny i funkcjonalny kurczenia się małych miast w Polsce południowej. W: K. Heffner, A. Halama (red.), Ewolucja funkcji małych miast (s. 9‑23). Studia Ekonomiczne. Katowice: Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach.
Kulczyńska, K. (2014). Miasta podzielone w Europie. Studia Miejskie, 15, 101-119.
Kwiatek-Sołtys, A., & Mainet, H. (2014). Quality of life and attractiveness of small towns: a comparison of France and Poland. Quaestiones Geographicae, 33(2), 103‑113.
Meili, R., & Mayer, H. (2017). Small and medium-sized towns in Switzerland: economic heterogeneity, socioeconomic performance and linkages. Erdkunde, 71(4), 313‑332.
Montabone, B. (2013). Périphéries exploitées ou relais indispensables? Les petites villes du département d'Izmir (Turquie) dans le projet métropolitain. Annales de géographie, 689(1), 24‑46.
Nelson, H.J. (1955). A service classification of American cities. Economic Geography, 31, 189‑210.
Nelson, H.J. (1967). A Service Classification of American Cities. W: H.M. Mayer, C.F. Kohn (red.), Readings in Urban Geography (s. 139‑160). Central Book Depot.
Pateman, T. (2010). Rural and urban areas: comparing lives using rural/urban classifications. Regional Trends, 43(11), 11‑86.
Pothana, V. (1995). Functional Classification of Towns in Andhra Pradesh. W: M. Koteswara Rao (red.), Urbanization. Migration and Economic Development (s. 43‑56). New Delhi: Kanishka Publishers Distributors.
Powe, N.A. (2013). Market Towns: Roles, Challenges and Prospects. Abingdon: Routledge.
Rajman, J. (2006). Małe miasto w przestrzeni rolniczej - wybrane kwestie metodologiczne. W: E. Rydz (red.), Rola małych miast w rozwoju obszarów wiejskich (s. 13‑24). Studia Obszarów Wiejskich, 11. Warszawa: IGiPZ PAN.
Rasmusen, R.O., & Weber, R. (2013). Characterizing land use and changes at the regional level. W: J. Bański, G. Garcia-Blanco (red.), European Land Use Patterns (s. 21‑62). Studia Obszarów Wiejskich, 32. Warszawa: IGiPZ PAN.
Satterthwaite, D., & Tacoli, C. (2003). The urban part of rural development: the role of small and intermediate urban centres in rural and regional development and poverty reduction. London: IIED.
Servillo, L., Atkinson, R., & Hamadouch, A. (2017). Small and medium-sized towns in Europe: Conceptual, methodological and policy issues. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 108(4), 365‑379.
Seetharaman, S. (1985). An Approach to the Understanding of Occupational Structure of Small Towns in Tanjore District in Tamilnadu. The Deccan Geographer, 23(1), 31‑38.
Shrestha, Ch.B., & Rijal, S.P. (2017). Revisit to functional classification of towns in Nepal. The Geographical Journal of Nepal, 10, 15‑27.
Shucksmith, M., Thompson, K.J., & Roberts, D. (red.). (2005). The CAP and the Regions. The Territorial Impact of the Common Agricultural Policy. Wallingford: CABI Publishing.
Spasić, N., & Petrić, J. (2006). The role and development perspectives of small towns in central Serbia. Spatium, 13‑14, 8‑15.
Śleszyński, P., Bański, J., Degórski, M., & Komornicki, T. (2017). Delimitacja obszarów strategicznej interwencji państwa: obszarów wzrostu i obszarów problemowych. Prace Geograficzne, 260. Warszawa: IGiPZ PAN.
Toerien, D., & Marais, L. (2012). Classification of South African towns revisited. W: R. Donaldson, L. Marais (red.), Small town geographies in Africa: experiences from South Africa and elsewhere (s. 3-19). Nowy Jork: Nova Science Publishers.
Vaishar, A., & Zapletalová, A. (2009). Small towns as centers of rural micro-regions. European Countryside, 2, 70‑81.
Van Leeuwen, E. (2010). Urban-rural interactions: towns and focus points in rural development. Berlin: Springer Science and Business Media.
Wales Rural Observatory. (2007). Small and market towns in rural Wales and their hinterlands. Research Report, 13. Pobrane z: https://www.walesruralobservatory.org.uk/sites/default/files/Market%2520Towns%2520report%2520final2.pdf (10.01.2023).