Patografie empatyczne: O chorobie i umieraniu zwierząt towarzyszących w perspektywie etnografii wielogatunkowej

Roeske, Małgorzata

doi:0071-1861

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Patografie empatyczne: O chorobie i umieraniu zwierząt towarzyszących w perspektywie etnografii wielogatunkowej Roeske, Małgorzata

Object structure

Patografie empatyczne: O chorobie i umieraniu zwierząt towarzyszących w perspektywie etnografii wielogatunkowej

Etnografia Polska 66 z. 1-2 (2022)

Roeske, Małgorzata

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

etnografia -- czasopisma ; pathography ; pets ; human-animal relations ; anthropology ; death

Disease, aging, physical suffering and death are natural elements of life, common to both human and non-human animals. At the same time, an animal’s death is an experience to which humans, due to their limited ability to communicate with it, have limited access. This article, based on ethnographic research among companion animals’ caretakers, analyzes the cultural aspects of palliative care for a pet, with particular emphasis on the impact of the terminal disease on the specificity of human-animal relationships and the potential analogies and differences between the experience of disease and death of a close pet and a close person. The paper is an attempt at a multispecies ethnography, which involves extending the field of interest of anthropology to animals, understood as social actors, and their inclusion in the research process. I propose the concept of empathic pathographies as the central analytical category; that is, human narratives about the animal experience of illness and death.

Bielecka, Urszula, Mirucka, Beata 2014, Psychologiczna analiza przeżyć osób po stracie zwierzęcia towarzyszącego, Czasopismo Psychologiczne – Psychological Journal, nr. 20 (2), s. 273–279.
Casarett David, Kutner Jean S., Abrahm Janet 2001, Life after Death: A Practical Approach to Grief and Bereavement, Annals of Internal Medicine, nr 134 (3), s. 208–215.
Cieślik Barbara, Podbielska Halina 2015, Przegląd wybranych kwestionariuszy oceny jakości życia, Acta Bio-Optica Et Informatica Medica Inżynieria Biomedyczna, vol. 21, nr 2, s. 102–135.
Close Bryony i in. 1986, Zalecenia dotyczące eutanazji zwierząt doświadczalnych: część 1, https://www.umb.edu.pl/photo/pliki/lokalna_komisja_etyczna/podstawy_prawne/podstawy_praw7.pdf (dostęp: 28.06.2022).
Coetzee John Maxwell 2004, Żywoty Zwierząt, tłum. A. Dobrzańska-Gadowska, Świat Książki, Warszawa.
Drewnowska Olga, Stefanik Elżbieta, Samsel Aleksandra, Turek Bernard 2021, Skale oceny bólu u koni, Magazyn Weterynaryjny, nr 2, https://magwet.pl/35853,skale-oceny-bolu-u-koni (dostęp: 22.06.2022).
Frank Arthur W. 1985, The Wounded Storyteller. Body, Illness and Ethics, University of Chicago Press, Chicago–London.
Furedi Frank 2004, Therapy Culture. Cultivating Vulnerability in an Uncertain Age, Routledge, London–New York.
Gadamer Hans-Georg 2011, O skrytości zdrowia, tłum. A. Przyłębski, Media Rodzina, Poznań.
Gaumnitz Jennifer 2019, Choroba zwyrodnieniowa stawów u kotów – rozpoznaj i zmniejsz cierpienie pacjenta, Weterynaria po Dyplomie, nr 3, https://magwet.pl/wpd/32750,choroba-zwyrodnieniowa-stawow-u-kotow-rozpoznaj-i-zmniejsz-cierpienie-pacjenta (dostęp: 22.06.2022).
Hermanns Harry 1987, Narrative Interview – a New Tool for Sociological Field Research, [w:] Approaches to the study of face to face interaction (Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, nr 13), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 43–56.
Hewson Catherine 2014, Grief for Pets. Part 1: Overview and Update on the Literature, Veterinary Ireland Journal, nr 7, s. 380–385.
Iracka Joanna 2014, Różnicowanie podłoża zmian w zachowaniu psów i kotów – behawioralne czy somatyczne?, Magazyn Weterynaryjny, nr 5, https://magwet.pl/25705,roznicowanie-podloza-zmian-w-zachowaniu-psow-i-kotow-behawioralne-czy-somatyczne (dostęp: 27.06.2022).
Kaczmarek Agnieszka 2016, Od milczenia do opowieści. Kulturowe dyskursy o umieraniu i śmierci, Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań.
Kaźmierska Kaja 1997, Wywiad narracyjny, [w:] M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek (red.), Biografia a tożsamość narodowa, Katedra Socjologii Kultury Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 35–44.
King Barbara 2018, Jak zwierzęta przeżywają żałobę, tłum. K. Kozłowski, Purana, Lutynia.
Kluszczyńska Marta 2013, Psa pogrzebiemy, a kotleta zjemy – śmierć zwierząt nie-ludzkich w kulturze współczesnej, [w:] Śmierć w zwierciadle humanistyki, D. Gapska (red.), Stowarzyszenie „Nowa Humanistyka”, Poznań, s. 59–70.
Koch Coleen 2016, Algorytm ograniczania stresu w postępowaniu z pacjentem weterynaryjnym, Weterynaria po Dyplomie, nr 1, https://magwet.pl/wpd/20703,algorytm-ograniczania-stresu-w-postepowaniu-z-pacjentem-weterynaryjnym (dostęp: 28.06.2022).
Kołakowski Leszek 2021, Śmierć jako własność prywatna, Znak, Kraków.
Kotyczka Marzena (red.) 2014, Śmierć zwierzęcia. Współczesne zootanatologie, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Kuszlewicz Karolina 2020, Żałoba po śmierci zwierzęcia, SprawyOstateczne.pl - Blog na śmierć i życie, https://sprawyostateczne.pl/2020/10/05/zaloba-po-smierci-zwierzecia/(dostęp: 29.06.2022).
Kübler-Ross Elisabeth 1998, Rozmowy o śmierci i umieraniu, tłum. I. Doleżał-Nowicka, Media Rodzina, Poznań.
Marciniak Marta 2017, Znieczulenie małych ssaków, Magazyn Weterynaryjny, nr 5, https://magwet.pl/26720,znieczulenie-malych-ssakow (dostęp: 24.06.2022).
Mościcki Paweł 2009, Zwierzę, które umieram. Heidegger, Derrida, Agamben, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, nr. 4, s. 61–68.
Pierce Jessica 2012, The Last Walk. Reflections on Our Pets at the End of Their Lives, University of Chicago Press, Chicago.
Pręgowski Michał Piotr 2014, Największy, najukochańszy. Ostatnie pożegnanie opiekunów z psami, [w:] M. P. Pręgowski, J. Włodarczyk (red.) Pies też człowiek? Relacje psów i ludzi we współczesnej Polsce, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk, s. 301–326.
Pręgowski Michał Piotr 2016, All the World and a Little Bit More Pet Cemetery Practices and Contemporary Relations between Humans and Their Companion Animals, [w:] M. DeMello (red.). Mourning Animals. East Lansing, Michigan State University Press, s. 47–54.
Reid J., Nolan A.M., Scott E.M. 2018, Pomiary bólu u psów i kotów za pomocą ustrukturyzowanej obserwacji zachowań, The Veterinary Journal, https://www.zoetis.com.pl/bol-zwiazany-z-oa/img/pdf/pomiary-bolu-u-psow-i-kotow-za-pomoca-ustrukturyzowanej-obserwacji-zachowan.pdf (dostęp: 28.06.2022).
Roeske Małgorzata 2022, Wspólnota śmietelnych. Tanatologia zwierząt towarzyszących w perspektywie etnografii wielogatunkowej (praca doktorska obroniona w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ).
Sobstyl Katarzyna 2020, Semantyka grzebowisk dla zwierząt na tle miejsc pochówków ludzi. Analiza porównawcza makroznaków, Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury, nr 32, s. 157–171.
Szabat Marta 2019, Fałszywa nadzieja w sytuacjach granicznych końca życia, [w:] A. Kaczmarek, M. Kamińska (red.), Śmierć. Figury obecności – figury zapomnienia (Studia Kulturoznawcze, nr 1), Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM, Wydawnictwo Fundacji Humaniora Poznań, s. 107–116.
Tymieniecka-Suchanek Justyna 2018, Anastasija Cwietajewa o śmierci zwierząt (na przykładzie utworu Моя Сибирь), [w:] tejże, Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich (Slavica Wratislaviensia, nr 167), Ossolineum, Wrocław, s. 411–426.
Weil Kari 2012, Thinking Animals. Why Animal Studies Now?, Columbia University Press, New York.
Ziemiński Ireneusz 2015, Śmierć człowieka a śmierć zwierząt – stanowisko Montaigne’a, [w:] A. Gut, Z. Wróblewski (red.), W poszukiwaniu osobliwości natury ludzkiej, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies: Tanatos 2019, nr 5.
Żukowska Aneta 2019, Mięcho, Karakter, Kraków.
Żychliński Arkadiusz 2009, Zwierzę, którego nie ma. Experimentum de hominis natura, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, nr 4, s. 51–60.
https://vetkompleksowo.pl/kategorie-tematyczne/wywiady/dr-n-wet-tomasz-piasecki-%e2%80%92-medycyna-zwierzat-egzotycznych-jest-dla-osob-chcacych-odkrywac-to-co-jeszcze-nie-odkryte/ (dostęp: 24.06.2022).