Roman Knoll i Juliusz Łukasiewicz – dwie wizje miejsca Polski w Europie w przededniu wybuchu drugiej wojny światowej

Bartoszewicz, Henryk (1949– )

doi:0419-8824

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Roman Knoll i Juliusz Łukasiewicz – dwie wizje miejsca Polski w Europie w przededniu wybuchu drugiej wojny światowej Bartoszewicz, Henryk (1949– )

Object structure

Roman Knoll i Juliusz Łukasiewicz – dwie wizje miejsca Polski w Europie w przededniu wybuchu drugiej wojny światowej

Dzieje Najnowsze : [kwartalnik poświęcony historii XX wieku], R. 54 z. 1 (2022), Studia i artykuły

Bartoszewicz, Henryk (1949– )

Polska Akademia Nauk, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla

Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

Instytut Historii PAN

Warszawa

2022

s. 53-83 ; streszczenia angielskie

Knoll, Roman (1898-1946) [KABA] ; Łukasiewicz, Juliusz (1892-1951) [KABA] ; Dyplomaci polscy -- za granicą -- 1900-1945 [KABA] ; Polska -- stosunki zagraniczne -- 1918-1945 [KABA] ; Polska -- stosunki zagraniczne -- 1918-1945 -- publicystyka [KABA] ; miejsce Polski w Europie ; propaganda mocarstwowa

Przedmiotem artykułu jest obraz miejsca Polski w Europie na przełomie 1938 i 1939 r., przedstawiony w dwóch broszurach opublikowanych wówczas przez Romana Knolla i Juliusza Łukasiewicza. Obydwaj autorzy należeli do grona znakomitych dyplomatów II Rzeczypospolitej. Knoll ukazał Polskę jako państwo zagrożone agresją III Rzeszy, a ponadto dostrzegał on możliwość zawarcia antypolskiego paktu niemiecko-sowieckiego. Natomiast broszura Łukasiewicza wpisywała w krąg literatury propagandowej Obozu Zjednoczenia Narodowego, która widziała ówczesną Rzeczpospolitą co najmniej jako europejskie mocarstwo regionalne.

Balcerak W., Z dziejów polityki wschodniej Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 2019
Bartoszewicz H., Kijowska Filarecja. Z dziejów polskich organizacji niepodległościowych na Ukrainie przed wybuchem rewolucji rosyjskiej, w: Polska i jej wschodni sąsiedzi, seria: „Studia Wschodnioznawcze”, t. VIII, Rzeszów 2007, s. 16–28
Bartoszewicz H., Polacy w Kijowie wobec niepodległości Rzeczypospolitej i Ukrainy w przededniu wybuchu pierwszej wojny światowej, w: Imperia, narody i społeczeństwa Europy Wschodniej i Środkowej na progu pierwszej wojny światowej, red. A. Nowak, przy współpr. M. Banaszkiewicza, Warszawa 2016, s. 501–524
Bartoszewicz H., Polityka wschodnia II Rzeczypospolitej w świetle polskich dokumentów dyplomatycznych 1931 r., „Dzieje Najnowsze” 2009, nr 4, s. 127–143
Bartoszewicz H., Roman Knoll – polityk i dyplomata, Warszawa 2018
Bartoszewicz H., Romana Knolla oceny przeszłości i wizje przyszłości, „Dzieje Najnowsze” 2016, nr 4, s. 65–88
Batowski H., Łukasiewicz Juliusz (1892–1951), w: Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1973, s. 527–529
Bocheński A., Między Niemcami a Rosją, Warszawa 1937
Bocheński A., Między Niemcami a Rosją, posłowie M. Pruszyński, Warszawa 1994
Borodziej W., Górny M., Nasza wojna, t. I: Imperia 1912–1916, Warszawa 2014
Borodziej W., Górny M., Nasza wojna, t. II: Narody 1917–1923, Warszawa 2018
Cepnik K., Wódz Naczelny i Marszałek Polski Edward Śmigły-Rydz. Życie i czyny, Lwów 1937
Ciesielski A., Życie i czyny Naczelnego Wodza i Marszałka Polski Edwarda Śmigłego Rydza, wyd. 3, Łódź 1939
Fiutowski T., Zawsze zwycięski Marszałek Edward Śmigły-Rydz, Włocławek 1937
Gmurczyk-Wrońska M., Negocjacje polsko-sowieckie o pakt o nieagresji w roku 1927 i w latach 1931–1932, „Dzieje Najnowsze” 2012, nr 3, s. 21–52
Gregorowicz S., Polsko-radzieckie stosunki polityczne w latach 1932–1935, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1982
Gregorowicz S., Zacharias M.J., Polska – Związek Sowiecki. Stosunki polityczne 1925–1939, Warszawa 1995
II Rzeczpospolita wobec ruchu prometejskiego, oprac. P. Libera, Warszawa 2013
Jędrzejewicz W., Juliusz Łukasiewicz. Szkic biograficzny, w: Dyplomata w Paryżu 1936–1939. Wspomnienia i dokumenty Juliusza Łukasiewicza ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej, oprac. W. Jędrzejewicz i H. Bułhak, wyd. rozsz., Londyn 1989
Kała G., Obóz Zjednoczenia Narodowego w wyborach do sejmu i senatu w 1938 roku, „Colloquium” 2015, nr 2, s. 7–46
Kamiński M.K., Konflikt polsko-czeski 1918–1921, Warszawa 2001
Kaszuba E., System propagandy państwowej obozu rządzącego w Polsce w latach 1926–1939, Toruń 2004
Knoll R., Uwagi o polskiej polityce 1939, Warszawa 1939
Kochnowski R., Mit mocarstwowości w myśli politycznej II RP, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica” 2017, t. XVIII, s. 61–71
Kornat M., Polska 1939 roku wobec paktu Ribbentrop-Mołotow. Problem zbliżenia niemiecko-sowieckiego w polityce zagranicznej II Rzeczypospolitej, Warszawa 2002
Kornat M., „Polska jest mocarstwem” – czyli z dziejów polskiej kultury politycznej XX wieku, w: idem, Polityka równowagi 1934–1939. Polska między Wschodem a Zachodem, Kraków 2007, s. 60–126
Kornat M., Posłowie i ambasadorzy polscy w Związku Sowieckim (1921–1939 i 1941–1943), „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2004, t. IV, nr 5 (21), s. 129–204
Korzeniowski M., Za Złotą Bramą. Działalność społeczno-kulturalna Polaków w Kijowie w latach 1905–1920, Lublin 2009
Langer A., Wódz Polski. Marszałek Edward Śmigły-Rydz, Kraków 1937
Łossowski P., Stosunki polsko-litewskie 1921–1938, Warszawa 1997
Łukasiewicz J., Aleksander Skrzyński, Warszawa 1932
Łukasiewicz J., Polska jest mocarstwem, Warszawa 1938
Łukomski G., Generał brygady Antoni Szymański (1894–1973). Wielkopolanin – żołnierz i dyplomata, Pruszków–Warszawa–Londyn 2006
Materski W., Na widecie. II Rzeczpospolita wobec Sowietów 1918–1943, Warszawa 2005
Materski W., Tarcza Europy. Stosunki polsko-sowieckie 1918–1939, Warszawa 1994
Miedziński B., Droga do Moskwy, „Kultura” (Paryż) 1963, nr 6, s. 74–86
Miedziński B., Pakty wilanowskie, „Kultura” (Paryż) 1963, nr 7–8, s. 113–132
Molenda J., Polska w Wielkiej Wojnie 1914–1918. Kilka refleksji w sprawie stanu badań (cz. I 1914–1939), „Dzieje Najnowsze” 2014, nr 3, s. 57–70
Molenda J., Polska w Wielkiej Wojnie 1914–1918. Kilka refleksji w sprawie stanu badań (cz. II 1939–2014), „Dzieje Najnowsze” 2015, nr 1, s. 167–190
Müller R.D., Wspólny wróg. Hitlerowskie Niemcy i Polska przeciw Związkowi Radzieckiemu, tłum. S. Kupisz, Warszawa 2013
Noël L., Agresja niemiecka na Polskę, tłum. M. Zamieńska, Warszawa 1966
Notkowski A., Prasa w systemie propagandy rządowej w Polsce (1926–1939). Studium techniki władzy, Warszawa–Łódź 1987
Nowak A., Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement, Kraków 2015
Pajewski J., Odbudowanie państwa polskiego 1914–1918, Warszawa 1978
Rudziński E., Zagraniczna polityka prasowa sanacji a działalność agencji informacyjnych, „Rocznik Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1969, t. VIII, z. 4, s. 537–568
Skrzypek A., W kręgu koncepcji „Międzymorza” i taktyki balansowania (maj 1935 – wrzesień 1938), w: Historia dyplomacji polskiej, t. IV: 1918–1939, red. P. Łossowski, Warszawa 1995, s. 493–572
Szymczak D., Między Habsburgami a Hohenzollernami. Rywalizacja niemiecko-austro-węgierska w okresie I wojny światowej a odbudowa państwa polskiego, Kraków 2009
Wierzejski W.K., Fragmenty dziejów polskiej młodzieży akademickiej w Kijowie 1834–1920, Warszawa 1939
Wyszczelski L., Polska mocarstwowa. Wizje i koncepcje obozów politycznych II Rzeczypospolitej, Warszawa 2015
Żerko S., Stosunki polsko-niemieckie 1938–1939, Poznań 1998