Title:

Hand Firearms in 15th-Century Poland. Why Did the Breakthrough Happen?

Subtitle:

Fasciculi Archaeologiae Historicae. Fasc. 34 (2021)

Creator:

Grabarczyk, Tadeusz

Publisher:

Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences ; Polish Academy of Sciences. Łódź Branch

Place of publishing:

Łódź

Date issued/created:

2021

Description:

il. ; 29 cm

Type of object:

Czasopismo/Artykuł

Subject and Keywords:

firearms ; Poland ; 15-16th century ; arms ; mercenaries ; handgonne ; hackbut

Abstract:

The first mention of the use of artillery in Poland comes from 1383. Information on hand firearms is slightly later. In 1410, the use of one handbuchse by municipal guards in Kraków was recorded. However, over the next decades, hand firearms in Poland did not play a significant role. According to the records of mercenary infantry from the 1470s, less than 1% of soldiers owned firearms (simple handgonnes and hackbuts). Small arms started to play a bigger role only in the 1490s. According to the lists of mercenary infantry from 1496, 27% of shooters had firearms, while the rest still used crossbows. In the following years, the percentage of soldiers with firearms increased, exceeding 80% in 1500. It should be noted that in the late 15th century in mercenary censuses there is a new type of weapon called rusznica, a term that should be associated with matchlock handgonnes. The weapon quickly gained recognition from mercenaries. After 1498, matchlock handgonnes also appeared in the equipment of mounted mercenaries and members of the court banner. Matchlock handgonnes almost completely replaced crossbows in the armament of mercenary infantry. The author tries to present these changes in a European context, and explain how such changes in the armament of foot soldiers were possible in such a short time

References:

Ansani F. 2016. Craftsmen, Artillery, and War Production in Renaissance Florence. “Vulcan. The Journal of the History of Military Technology” 4(1), 1-26
Biesaga M., Sroka S. A. 2007. List zbójników z 1493 roku i jego język. “Studia Źródłoznawcze” 45, 49-57
Bołdyrew A. 2011. Piechota zaciężna w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku. Warszawa
Cook Jr. W. F. 1993. Warfare and Firearms in Fifteenth Century Morocco, 1400-1492. “War and Society” 11. https://deremilitari.org/2014/02/warfare-and-firearms-in-fifteenth-century-morocco-1400-1492. Available online: 14.07.2020
Diebold Schilling. In: Historisches Lexikon der Schweiz. https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/014761/2011-07-28. Available online: 10.06.2020
Foard G., Curry A. 2013. Bosworth 1485: A Battlefield Rediscovered. Oxford
Goliński M. 1990. Uzbrojenie mieszczańskie na Śląsku od poł. XIV do końca XV w. “Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 33, 3-65
Górski K. 1902. Historya artylerii polskiej. Warszawa
Grabarczyk T. 1996. Handfeuerwaffen in der Bewaffnung der Söldnerinfanterie in Polen in den Jahren 1471-1500. “Fasciculi Archaeologiae Historicae” 9, 33-42
Grabarczyk T. 2000. Piechota zaciężna Królestwa Polskiego w XV wieku. Łódź
Grabarczyk T. 2002. Początki ręcznej broni palnej na wyposażeniu jazdy polskiej u końcu XV w. “Mars” 12, 3-10
Grabarczyk T. 2015. Jazda zaciężna Królestwa Polskiego w XV wieku. Łódź
Grummitt D. 2000. The Defence of Calais and the Development of Gunpowder Weaponry in England in the Late Fifteenth Century. “War in History” 7(3), 253-272
Heuser B. 2012. Denial for Change: The Military Revolution as Seen by Contemporaries. “International Bibliography of Military History” 32(1), 3-27
Leng R. 2002. Ars belli. Deutsche taktische und kriegstechnische Bilderhandschriften und Traktate im 15. und 16. Jahrhundert 2. Wiesbaden
McLachlan S. 2010. Medieval Handgonnes. The First Black Powder Infantry Weapons. Oxford
La Rocca, Donald J. 2010. Afonso ‘the African’ and His Army: the Pastrana Tapestries as a Visual Encyclopedia for the Study of Arms and Armor. In: A. de Castro Henriques (ed.), The invention of glory. Afonso V and the Pastrana tapestries. Lisboa, 29-42
Malý Z. 1961. Vojenská hotovost mēsta Slaného v dobé podébradské. “Sbornik Národniho muzea v Praze”, seria A – Historia 15(4-5), 143-231
Merlo M. 2014. I: teoria e pratica militare nel XV secolo. L’eques scoppiectarius nei manoscritti di Mariano Tacola e i primi archibugieri a cavallo. “Rivista di Studi Militari” 2014(3), 47-70
Nicolle D. 2002. Italian Medieval Armies 1300–1500. Oxford
Ostrowski D. 2010. The Replacement of the Composite Reflex Bow by Firearms in the Muscovite Cavalry. “Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History” 11(3), 513-534
Rappel W. 1983. Merz, Martin. In: K. Bosl (ed.), Bosls bayerische Biographie. Regensburg, 523
Rázsó G. 1990. Mátyás zsoldosseregének hadművészetéről. In: G. Barta (ed.), Mátyás király 1458-1490. Budapest, 80-102
Ress F. M. 1960. Bauten, Denkmäler und Stiftungen deutscher Eisenhüttenleute. Düsseldorf
Smith R. D. 2010. Gunpowder. In: C. J. Rogers (ed.), The Oxford Encyclopedia of Medieval Warfare and Military Technology 2. Oxford, 231
Spencer D. 2016. The Development of Gunpowder Weapons in Late Medieval England. Southampton. Unpublished doctoral thesis, University of Southampton. Available online 09.09.2021
Spieralski Z. 1963. Po klęsce bukowińskiej 1497 r. Pierwsze najazdy Turków na Polskę. “Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 9(1), 45-58
Strzyż P. 2011. Średniowieczna broń palna w Polsce. Studium archeologiczne. Łódź
Strzyż P. 2014. Broń palna w Europie Środkowej w XIV-XV w. Łódź
Szabó J. B. 2010. Black Army of Hungary. In: C. J. Rogers (ed.), The Oxford Encyclopedia of Medieval Warfare and Military Technology 1. Oxford, 152
Szabó J. 2014. A huszita hadviselés hatása és adaptációja Kelet-Közép-Európában. In: A. Bárány, L. Pósán (eds.), Causa unionis, causa fidei, causa reformationis in capite et membris. Tanulmányok a konstanzi zsinat 600. Évfordulója alkalmából. Debrecen, 432-441
Šimůnek R. 2002. Hradní inventář jako typ písemnosti a možnosti jeho badatelského využití (Na příkladu inventářů rožmberských hradů ca. 1450-1470). “Husitský Tábor” 13, 229-253
Szymczak J. 1990. Organizacja i produkcja uzbrojenia. In: A. Nadolski (ed.), Uzbrojenie w Polsce średniowiecznej 1350-1450. Łódź, 208-382
Szymczak J. 2004. Początki broni palnej w Polsce (1383–1533). Łódź
Tatsch F. G., Nascimento R. C. de S. 2016. As Tapeçarias de Pastrana e a Expansão Portuguesa: A Construção de uma Narrativa Épica. “Revista Diálogos Mediterrânicos” 10, 92-112
Acta… – Acta capitulorum nec non iudiciorum ecclesiasticorum selecta 1, ed. B. Ulanowski. Kraków 1894
Archiwum Skarbu Koronnego 85, vol. 1-5, Archiwum Skarbu Koronnego 1, Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie
Consilium… – Jan Tarnowski, Consilium rationis bellicae, ed. J. Sikorski, T. Nowak. Warszawa 1987
Diebold Schilling, Amtliche Berner Chronik, c. 1478-1483, Bern, Burgerbibliothek, vol. 1-2, Mss.h.h.I.1 and Mss.h.h.I.2
Fasciculus temporum – Wilhelm Rolevinck, Fasciculus temporum, c. 1492, The Morgan Library and Museum, New York, MS M.801, https://www.themorgan.org/collection/fasciculus-temporum/305. Available online: 10.08.2021
Feuerwerksbuch… – Merz Martin, Feuerwerksbuch, c. 1473-1480, Bayerische Staatsbibliothek, BSB Cgm 599, https://www.digitale-sammlungen.de/en/details/bsb00045460
Joannis de Czarnkow Chronicon... – Joannis de Czarnkow Chronicon Polonorum, ed. J. Szlachtowski, Monumenta Polonia Historica 2, ed. A. Bielowski, Warszawa 1961
Kodeks… – Kodeks dyplomatyczny miasta Krakowa 1257-1506 2, F. Piekosiński (ed.). Kraków 1882
Magistrát mesta Bardeiov, nr 3110/a, Štátny archív v Prešove – pobočka Bardejov
Rachunki Królewskie, vol. 310/311: Regestrum variorum expensarum. Archiwum Skarbu Koronnego 1, Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie
Zeughausinventar von Landshut – Zeughausinventar von Landshut, c. 1485, Universitätsbibliothek Heidelberg, Codices Palatini germanici 130; https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/cpg130/0001; Available online: 02.07.2020

Relation:

Fasciculi Archaeologiae Historicae

Volume:

34

Start page:

107

End page:

121

Resource type:

Tekst

Detailed Resource Type:

Artykuł

Format:

application/octet-stream

Resource Identifier:

0860-0007 ; doi:10.23858/FAH34.2021.008

Source:

IAiE PAN, sygn. P III 348 ; IAiE PAN, sygn. P III 349 ; IAiE PAN, sygn. P III 368 ; click here to follow the link

Language:

eng

Rights:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitizing institution:

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Biblioteka Instytutu Archeologii i Etnologii PAN

Access:

Otwarty