Touchstones from Early Medieval chamber graves in Ciepłe, Eastern Pomerania

Wadyl, Sławomir; Karczewski, Jakub

doi:0081-3834

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Touchstones from Early Medieval chamber graves in Ciepłe, Eastern Pomerania Wadyl, SławomirKarczewski, Jakub

Object structure

Touchstones from Early Medieval chamber graves in Ciepłe, Eastern Pomerania

Sprawozdania Archeologiczne 73 nr 2 (2021)

Wadyl, Sławomir ; Karczewski, Jakub

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

early medieval archaeology ; funerary practices ; chamber graves ; eastern Pomerania ; touchstones ; SEM-EDS

The precious metals of the early medieval period were the same as those of today. Knowing their purity was essential, which means that assaying and refining were of great importance. Touchstones have been used to assess the quality of precious metals since antiquity. Stone artefacts initially identified as whetstones were unearthed in two of the most prestigious chamber graves discovered at the cemetery in Ciepłe. Traces of precious and non-ferrous metals on the surface of the object from Grave 42 proved that this artefact was a touchstone. It is probable that the phyllite stone from the other grave served the same purpose. Tools of this type are often found in high-prestige burials in Europe, in some cases together with balance scales and weights, which suggests that the individuals in whose graves they were deposited had access to precious metals. Therefore interpreting touchstones as a reliable indicator of the high social standing of the deceased seems entirely reasonable

Amtlicher Bericht 1901. XXI. Amtlicher Bericht über die Verwaltung der naturhistorischen, archaeologischen und ethnologischen Sammlungen des Westpreussischen Provinzial-Museums für das Jahr 1900. Danzig
Apals J. and Apala Z. 1994. Der lettgallische Krieger und Kaufmann in der Wikingerzeit (nach den Materialen des Gräberfeldes Ěűěeri). In B. Stjernquist (ed.), Prehistoric Graves as a Source of Information. Symposium at Kastlosa, Oland, May 21-23, 1992. Stockholm: Kungl. Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien, 93-110
Arrhenius B. 1979. Ein Goldschmiedegrab von Hovgardsberg Vendel, Uppland, Schweden. Fruhmittelalterliche Studien 13, 393-414
Bayley J. 2008. Medieval precious metal refining: archaeology and contemporary texts compared. In M. Martinón-Torres and T. Rehren (eds), Archaeology, history, and science: integrating approaches to ancient materials. Walnut Creek: Left Coast Press, 131-150
Berga T. 1988. Monety v arkheologicheskikh pamiatnikakh Latvii IX-XII vv. Riga: Zinatne
Błaszczyk D., 2020. Wyposażenie zmarłych. In D. Poliński (ed.), Wczesnośredniowieczne i nowożytne cmentarzysko w Pniu. Toruń: Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 90-142
Bogucki M. 2010. Między wagą a mieczem. Kupcy wikińscy w świetle źródeł pisanych i archeologicznych. Pruthenia 5, 17-64
Eluére Ch. 1986. A Prehistoric Touchstone from France. Gold Bulletin 19/2, 58-61
Gardeła L. 2019. Czy w Polsce są groby wikingów? Skandynawskie praktyki pogrzebowe na ziemiach polskich we wczesnym średniowieczu. In M. Bogacki, A. Janowski and Ł. Kaczmarek (eds), Wikingowie w Polsce? Zabytki skandynawskie z ziem polskich. Gniezno, Szczecin: Triglav, 155-264
Härke H. 1997. The nature of burial data. In K. K Jensen and K. Høilund Nielsen (eds), Burial and Society. The chronological and social Analysis of Archaeological Burial Data. Århus: Århus University Press, 19-27
Härke H. 2014. Grave goods in early medieval burials: messages and meanings. Mortality 19, 41-60
Janowski A. 2015. Groby komorowe w Europie Środkowo-Wschodniej. Problemy wybrane. Szczecin: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Ježek M. 2012. Prubířský kámen raně středověké společnosti. Archeologické rozhledy 64, 26-58
Ježek M. 2013. Touchstones of archaeology. Journal of Anthropological Archaeology 32, 713-731
Ježek M. 2015. Functional, symbolic or ritual?, On several tools from the furnishing of aristocratic burials in eponymous Vendel, Sweden. Archaeological and Anthropological Sciences 8, 491-504
Ježek M. 2018. Archaeology of Touchstones: An introduction based on finds from Birka, Sweden. Leiden: Sidestone Press
Ježek M., Krzyszowski A. and Zavřel J. 2013. Early medieval touchstones from Sowinki, Greater Poland. Germania 91, 177-186
Ježek M. and Zavřel J. 2010. Prubířské kameny mezi archeologickými należy. Archeologické rozhledy 63, 608-628
Kara M. 1998. Wczesnośredniowieczny grób uzbrojonego kupca z miejscowości Ciepłe na Pomorzu Gdańskim w świetle ponownej analizy chronologicznej. In H. Kočka-Krenz and W. Łosiński (eds), Kraje słowiańskie w wiekach średnich, Profanum i Sacrum. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 505-524
Kara M. 2001. Frühmittelalterliches Grab eines bewaffneten Kaufmannes aus dem Ort Ciepłe (Warmhof) im Danziger Pommern im Lichte einer erneuten Analyse. Folia Archaeologica 23, 113-140
Kara M. 2006. W kwestii pochodzenia wczesnośredniowiecznych osełek z fyllitu odkrytych na ziemiach Polski północno-zachodniej – głos w dyskusji. In M. Dworaczyk, A. B. Kowalska, S. Moździoch and M. Rębkowski (eds), Świat Słowian wczesnego średniowiecza. Szczecin, Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 395-404
Kostrzewski J. 1948. Germanie przedhistoryczni w Polsce. Przegląd Archeologiczny 7/1, 65-89
La Baume W. 1926. Die Wikinger in Ostdeutschland. Volk und Rasse 1/1-2, 91-99
Langenheim K. 1933. Spuren der Wikinger um Truso. Elbinger Jahrbuch 11, 262-283
Langenheim K. 1939. Nochmals „Spuren der Wikinger um Truso”. Gothiskandza. Blätter für Danziger Vorgeschichte 1, 52-62
Lisowska E. 2013. Wydobycie i dystrybucja surowców kamiennych we wczesnym średniowieczu na Dolnym Śląsku. Wrocław: Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego
Majerowicz A. and Skoczylas J. 1983. Petroarcheologiczne badania surowców skalnych ze stanowiska 1 w Wolinie. Materiały Zachodniopomorskie 29, 65-73
Mitchell J. G., Askvik H. and Resi H. G. 1984. Potassium-argon ages of schist honestones from the Viking Age sites at Kaupang (Norway), Aggersborg (Denmark), Hedeby (West Germany) and Wolin (Poland), and their archaeological implications. Journal of Archaeological Science 11, 171-176
Moore D. T. and Oddy W. A. 1985. Touchstones: some aspects of their nomenclature, petrography and provenance. Journal of Archaeological Science 12, 59-80
Oddy W.A. 1983. Assaying in Antiquity. Gold Bulletin 16/2, 52-59
Pudło A. 2019. Charakterystyka paleodemograficzna i morfologiczna. In S. Wadyl (ed.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 383-426
Ratajczyk Z. 2013. The cemetery in Ciepłe - current research results. In S. Moździoch, B. Stanisławski and P. Wiszewski (eds), Scandinavian Culture In Medieval Poland (= Interdisciplinary Medieval Studies 2). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 317-345
Ratajczyk Z. 2016. Groby komorowe z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Ciepłem, gm. Gniew, woj. Pomorskie. In D. Błaszczyk and D. Stępniewska (eds), Pochówki w grobach komorowych na ziemiach polskich w okresie wczesnego średniowiecza (= Światowit: Prehistory and Middle Ages 18). Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, 90-101
Skoczylas J. 1990. Użytkowanie surowców skalnych we wczesnym średniowieczu w północno-zachodniej Polsce. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
Steuer H. 1987. Gewichtsgeldwirtschaft im frühgeschichtlichen Europa. Feinwaagen und Gewichte als Quellen zur Währungsgeschichte. In K. Düwelet (ed.), Untersuchungen zu Handel und Verkehr der vor- und frühgeschichtlichen Zeit in Mittel- und Nordeuropa IV. Der Handel der Karolinger- und Wikingerzeit (= Abhandlungen der Akademie der Wissenschaften Göttingen, phil.-hist. Klasse, Dritte Folge 156). Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 405-527
Steuer H. 1997. Waagen und Gewichte aus dem mittelalterlichen Schleswig. Funde des 11. bis 13. Jahrhunderts aus Europa als Quellen zur Handels- und Währungsgeschichte (= Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters 10). Köln: Rheinland-Verl. Bonn Habelt
Szydłowski M. 2011. Wstępna analiza kamiennych osełek z wczesnośredniowiecznego Wolina. In M. Rębkowski (ed.), Ekskluzywne życie – dostojny pochówek. W kręgu kultury elitarnej wieków średnich (= Wolińskie Spotkania Mediewistyczne 1). Wolin: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 45-51
Wadyl S. 2019a. Chronologia cmentarzyska In S. Wadyl (ed.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 361-375
Wadyl S. 2019b. Cmentarzysko na tle środkowo- i północnoeuropejskim. In S. Wadyl (ed.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 463-491
Wadyl S. and Ratajczyk Z. 2019. Historia badań cmentarzyska. In S. Wadyl (ed.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 17-27
Wälchli W. 1981. Touching Precious Metals. Gold Bulletin 14/4, 154-158
Winkelmann W. 1977. Archäologische Zeugnisse zum frühmittelalterlichen Handwerk in Westfalen. Frühmittelalterliche Studien 11, 92-126
Wietrzichowski F. 1993. Untersuchungen zu den Anfängen des frühmittelalterlichen Seehandels im südlichen Ostseeraum unter besonderer Berücksichtigung der Grabungsergebnisse von Gross Strömkendorf (= Wismarer Studien zur Archäologie und Geschichte 3). Wismar: Stadtgeschichtliches Museum
Williams H. and Sayer D. 2009. Halls of mirrors’: death andidentity in medieval archaeology. In D. Sayer and H. Williams (eds), Mortuary Practices & Social Identities in the Middle Ages: Essays in Burial Archaeology in Honour of Heinrich Härke. Exeter: University of Exeter Press, 1-22
Wrzesińska A. and Wrzesiński J. 2014. Kto się nie leni, zrobi złoto z kamieni – osełki w grobach wczesnego średniowiecza. Acta Archaeologica Lodziensia 60, 197-223
Zastawniak F. 1957. Złotnictwo i probiernictwo. Warszawa: Wydawnictwo Przemysłu Lekkiego i Spożywczego
Żak J.1957. Czy grób uzbrojonego jeźdźca z Ciepłego, pow. tczewski, jest grobem skandynawskim? Archeologia Polski 1, 164-180