The Trzciniec Cultural Circle barrow from Nieciecz Włościańska in the Southern Podlasie

Romaniszyn, Jan; Makarowicz, Przemysław; Górski, Jacek; Affelski, Jakub; Smoliński, Antoni

doi:0081-3834

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

The Trzciniec Cultural Circle barrow from Nieciecz Włościańska in the Southern Podlasie Romaniszyn, JanMakarowicz, PrzemysławGórski, JacekAffelski, JakubSmoliński, Antoni

Object structure

The Trzciniec Cultural Circle barrow from Nieciecz Włościańska in the Southern Podlasie

Sprawozdania Archeologiczne 73 nr 2 (2021)

Romaniszyn, Jan ; Makarowicz, Przemysław ; Górski, Jacek ; Affelski, Jakub ; Smoliński, Antoni

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

funeral rite ; Trzciniec Cultural Circle ; barrow ; under-barrow structures

The societies of the Trzciniec Cultural Circle (TCC) were characterized by a complex and unique funeral rite. Despite its multidimensionality, it is possible to identify a number of patterns repeated in the ritual activity of these populations. This especially concerns barrow cemeteries erected during the classical phase of TCC development. To date, these types of structures are known from the southern (upland) provinces of this cultural formation. However, the barrow from Nieciecz Włościańska in Southern Podlasie that is comprehensively described here is the first richly equipped monument discovered in the northeastern (lowland) province of the TCC. The aim of this article is the complex characterization of the barrow and the interpretation of remains associated with the funeral rite. The authors apply standard archaeological methods supported by typochronological and radiocarbon analyzes to establish the chronology of this feature. The presented data is essential and crucial for understanding the northerneastern area of the TCC, which remains insufficiently recognized to date

Abramek B. 1971. Cmentarzysko kultury trzcinieckiej w Okalewie, pow. Wieluń. Sprawozdania za lata 1966-1968. Sprawozdania Archeologiczne 23, 67-77
Adamik-Proksa J. 2019. Ekumena ludności kultury trzcinieckiej w Polsce południowo-wschodniej. Studium osadniczo-kulturowe. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Berezanskaya S. S. and Samolyuk V. O. 2004. Zvid kurhan VIII, Pioneerka (manuscript of excavation report)
Berezanskaya S. S., Goshko G. J. and Samolyuk V. O. 2004. Kolektivne pochovanya tshinetskoy kulturi na r. Gorin. Archeologiya 1(2004), 111-125
Blajer W. 1990. Skarby z wczesnej epoki brązu na ziemiach polskich. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Blajer W. 1996. Prinzessinnen und Schmiede Einige Bemerkungen zur regionalen Differenzierung des Ringschmucks in der frühen Phase der Lausitzer Kultur. In J. Chochorowski (eds), Problemy epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w Europie środkowej. Księga jubileuszowa poświęcona Markowi Gedlowi. Kraków: ‘Cracovia’, Uniwersytet Jagielloński, 83-110
Blajer W. 1999. Skarby ze starszej i środkowej epoki brązu na ziemiach polskich. Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN
Blajer W. 2001. Skarby przedmiotów metalowych z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza na ziemiach polskich. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Blajer W., Sobieraj J. and Szpunar A. 2019. Typo-chronologia zabytków metalowych. In J. Sobieraj (ed.), Początki epoki brązu na Warmii i Mazurach w świetle analiz specjalistycznych. Olsztyn: Muzeum Warmii i Mazur
Boghian D., Ignătescu S., Budui V. and Niculică B. 2012. Costâna, com. Todireşti, jud. Suceava. Punct: „Imaş”. Cronica cercetărilor arheologice din România 47, 198-199
Bóna I. 1975. Die mittlere Bronzezeit Ungarns und ihre südöstlichen Beziehungen (= Archaeologica Hungarica 49). Budapest: Akadèmiai Kiadó
Bóna I. 1992. Bronzezeitliche Tell-Kulturen in Ungarn. In W. Meier-Arendt (ed.), Bronzezeit in Ungarn. Forchungen in Tell-Siedlungen an Donau un Theiss. Ausstelungkatalog des Museums für Vor- und Frühgeschichte. Frankurt am Main: Walter Meier-Arendt, Main Museum f. Vor- u. Frühgeschichte Frankfurt
Bronk Ramsey C. 2009. Bayesian analysis of radiocarbon dates. Radiocarbon 51(1), 337-360
Bronk Ramsey C. and Lee S. 2013. Recent and planned developments of the program OxCal. Cambridge University Press 55, 720-730
Czebreszuk J. 1996. Społeczności Kujaw w początkach epoki brązu. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
Dąbrowski J. 1972. Powiązanie ziem polskich z terenami wschodnimi w epoce brązu. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Dąbrowski J. 2004. Ältere Bronzezeit in Polen. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN
Domaradzka S. and Józwiak B. 2011. Materiały neolityczne i wczesnobrązowe ze stanowiska w Warszawie – Białołęce przy ul. Zdziarskiej. Studia i materiały do badań nad neolitem i wczesną epoką brązu na Mazowszu i Podlasiu 1, 147-164
Florek M. and Taras H. 2003. Dacharzów. Cmentarzysko kultury trzcinieckiej. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
Gajewski L. 1969. Fin du nèolithique – dèbut de la pèriode de Hallstatt. Inventaria Archaoelogica Pologne 22: plates, 130-136
Gardawski A. 1959. Plemiona kultury trzcinieckiej w Polsce. Materiały Starożytne 5, 7-189
Gardawski A. 1971. Zagadnienia fazy łódzkiej. Archeologia Polski 16, 151-165
Gedl M. 1983. Die Nadeln in Polen I. Prähistorische Bronzefunde 13/7. München: C. H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung
Górski J. 1996. Uwagi o znaczeniu kurhanów dla społeczności kultury trzcinieckiej z obszarów lessowych Zachodniej Małopolski. In J. Chochorowski (ed.), Problemy epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w Europie Środkowej. Księga jubileuszowa poświęcona Markowi Gedlowi. Kraków: ‘Cracovia’, Uniwersytet Jagielloński, 204-211
Górski J. 2007. Chronologia kultury trzcinieckiej na lessach Niecki Nidziańskiej. Kraków: Muzeum Archeologiczne w Krakowie
Górski J. 2010. Niektóre elementy symboliczne w kurhanach kultury trzcinieckiej. In S. Czopek and S. Kadrow (eds), Mente et rutro. Studia archaeologica Johanni Machnik viro doctissimo octogesimo vitae anno ab amicis, collegis et discipulis oblata. Rzeszów: Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, 369-378
Górski J. 2017. The Trzciniec culture. On the periphery Bronze Age civilization (1800-1100 BC). In U. Bugaj (ed.), The Past Societes. Polish Lands from the first evidennce of Human Presence to the Early Middle Ages 3, 2000-500. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 88-126
Górski J. and Jarosz P. 2007. Tradycje kurhanowe w kulturze ceramiki sznurowej i kulturze trzcinieckiej w Małopolsce. In W. Dzieduszycki and J. Wrzesiński (eds), Funeralia Lednickie 9: Środowisko pośmiertne człowieka. Poznań: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, 243-250
Górski J. and Makarowicz P. In print. Human remains of the Trzciniec circle in the settlement contexts: extraordinary burials or offerings? In E. Kaiser and N. Berseneva (eds), Space not only for the living: Human remains at Bronze Age settlements in Eurasia. Berlin: TOPOI (in press)
Górski J., Lysenko S. and Makarowicz P. 2003. Radiocarbon Chronology of the Trzciniec Cultural Circle between the Vistula and Dnieper Basins. Baltic-Pontic Studies 12, 253-306
Górski J., Makarowicz P. and Wawrusiewicz A. 2011. Osady i cmentarzyska społeczności trzcinieckiego kręgu kulturowego w Polesiu, stanowisko 1, woj. łódzkie. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Fundacja Uniwersytetu Łódzkiego
Górski J., Makarowicz P. and Wawrusiewicz A. 2012. Podstawy datowania trzcinieckiego kręgu kulturowego w Polsce środkowej na przykładzie materiałów ze stanowiska w Polesiu w dorzeczu Bzury. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica 28, 91-127
Grabarek A. 2012. Ślady osadnictwa społeczności kultury trzcinieckiej odkryte na stanowiskach 1 i 56 w Adamowie, gm. Grodzisk Mazowiecki. Studia i materiały do badań nad neolitem i wczesną epoką brązu na Mazowszu i Podlasiu 2, 153-178
Kempisty E. 1968. Cmentarzysko ciałopalne kultury trzcinieckiej w Laskach Starych, pow. Węgrów. Wiadomości Archeologiczne 33, 224-235
Kempisty A. 1978. Schyłek neolitu i początek epoki brązu na Wyżynie Małopolskiej w świetle badań nad kopcami. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Kiełbasińska M, Karasiewicz K. and Smoliński A. 2012. Sprawozdanie z badań archeologicznych w Niecieczy Włościańskiej, stan. 11, gm. Sabnie, woj. mazowieckie, AZP: 52-78/31, na terenie budowy zbiornika retencyjnego „Niewiadoma”. Warszawa: Przedsiębiorstwo handlowo-usługowe „Anwit”
Klochko V. I. 1994. Metallurgicheskoye proizvodstvo v eneolite-bronzovom veke. In S. S. Berezanskaya (ed.), Remeslo epokhi eneolita-bronzy na Ukraine. Kiev: Naukova Dumka, 96-132
Klochko V. I. 1998. ‘Leboikivska metalurgiya’ (do problemi skhidnogo kordonu skhidnotshchinetskoy kulturi). In A. Kośko and J. Czebreszuk (eds), Trzciniec – system kulturowy czy interkulturowy proces? Poznań: Wydawnictwo Poznańskie
Klochko V. I. 2006. Ozbroennya ta viyśkova sprava davnogo nasellenya Ukraini. Kyiv: ArtEk
Kłosińska E. 1987. Zagadnienie cmentarzysk kurhanowych kultury trzcinieckiej. In Kultura trzciniecka w Polsce. Kraków: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Oddziały w Krakowie i Nowej Hucie, 35-55
Kłosińska E. 1997. Starszy okres epoki brązu w dorzeczu Warty. Wrocław: Werk
Kondracki J. 2001. Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Kośko A. 1991. Ze studiów nad kujawską enklawą naddunajskiej cywilizacji wczesnobrązowej. Cmentarzysko grupy Dobre w Bożejowicach, woj. Bydgoszcz, stanowisko 8. Poznań, Inowrocław: Wydawnictwo UAM
Lysenko S. D. and Lysenko S. S. 2009. Ground Communications of the Eastern Area of the Trzciniec Cultural Circle. Baltic-Pontic Studies 14, 337-366
Lysenko S. D., Shklarevskiy E. I., Razumov S. M. and Makarowicz P. 2015. Kurgannyi mogilnik komarivskoy kulturi bilia s. Bukivna. Arkheologiya 3, 58-78
Makarowicz P. 1998. Rola społeczności kultury iwieńskiej w genezie trzcinieckiego kręgu kulturowego (2000-1600 BC). Poznań: Wydawnictwo UAM
Makarowicz P. 2003. The Construction of Social Structure: Bell Beakers and Trzciniec Complex in North-Eastern Part of Central Europe. Przegląd Archeologiczny 51, 123-158
Makarowicz P. 2008. Elitarne pochówki z kurhanu komarowskiego w Ivanju na Wołyniu – zarys możliwości interpretacyjnych. In J. Bednarczyk, J. Czebreszuk, P. Makarowicz and M. Szmyt (eds), Na pograniczu światów. Studia z pradziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kośko w 60. rocznicę urodzin. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie
Makarowicz P. 2009. Baltic-Pontic interregional routes at the start of the Bronze Age. Baltic Pontic Studies 14, 301-336
Makarowicz P. 2010a. Trzciniecki krąg kulturowy-wspólnota pogranicza Wschodu i Zachodu Europy. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie
Makarowicz P. 2010b. Geneza pochówków zbiorowych w trzcinieckim kręgu kulturowym. In S. Czopek and S. Kadrow (eds), Mente et rutro. Studia archaeologica Johanni Machnik viro doctissimo octogesimo vitae anno ab amicis, collegis et discipulis oblata. Rzeszów: Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, 379-398
Makarowicz P. 2011. Geneza kurhanów w trzcinieckim kręgu kulturowym. In H. Kowalewska-Marszałek and P. Włodarczak (eds), Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 139-160
Makarowicz P., Cwaliński M. and Romaniszyn J. 2016. Absolute chronology of the Komarów culture in the Upper Dniester basin in light of research at the Bukivna cemetery. In K. Trybała-Zawiślak and A. Rozwałka (eds), Studies on the Bronze Age and Early Iron Age (= Analecta Archaeologica Ressovensia 11), Rzeszów: Instytut Acheologii UR, Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, 131-164
Makarowicz P., Lysenko S. and Kočkin I. 2013. Wyniki badań cmentarzyska kultury komarowskiej w Bukivnej nad górnym Dniestrem w 2010 roku. Materiały Archeologiczne 39, 103-123.
Makarowicz P., Lysenko S. D. and Kochkin I. T. (eds). In print. Bukivna. An elit necropolis on the Dniester
Makarowicz P., Niebieszczański J., Cwaliński M., Romaniszyn J., Rud V. and Kochkin I. 2019. Barrows in action. Late Neolithic and Middle Bronze Barrow Landscapes in the Upper Dniester Basin, Ukraine. Prahistorische Zeitschrift 94/1, 92-115
Muzolf P. 2012. Osadnictwo kultury trzcinieckiej. In R. Grygiel (ed.), Lutomiersk-Koziówki, stan. 3a-c, pow. pabianicki, woj. łódzkie. Wielokulturowy zespół osadniczy od schyłkowego paleolitu po okres nowożytny. Łódź: Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, 58-113
Niculică B. 2015. Epoca bronzului in podişul Sucevei. Suceava: Editura Karl A. Romstofer
Niculică B., Budui V., Popescu D., Popescu L. and Ignat I. 2013. The Komariv (Komarów) settlement of Adâncata – „Sub Pădure” (Adâncata commune, Suceava county). Archaeological researches and habitat conditions. In O. Leviţki (ed.), Omagiu domnului Valentin Dergaciov cu ocazia împlinirii a 70 de ani, Revista Arheologică. Chişinau: Academia de Ştiinţe a Moldovei Institutul Patrimoniului Cultural Centrul de Arheologie, 144-155
Pawlata L. 2010. Rewelacyjne odkrycie kurhanów kultury trzcinieckiej w Korycinach pow. siemiatycki. Biuletyn konserwatorski województwa podlaskiego 15-16, 181-205
Piotrowska P. 2012. Obrzędowość funeralna ludności kultury trzcinieckiej na ziemiach polskich. In S. Czopek (ed.), Hic mortui vivunt. Z badań nad archeologią funeralną (= Colectio Archaeologia Ressoviensis tomus XX). Rzeszów: Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, 85-148
Reimer P., Austin W., Bard E., Bayliss A., Blackwell P., Bronk Ramsey C., Butzin M., Cheng H., Edwards L., Friedrich M., Grootes P., Guilderson T., Hajdas I., Heaton T., Hogg A., Hughen K., Kromer B., Manning S., Muscheler R., Palmer J., Pearson C., van der Plicht J., Reimer R., Richards D., Scott M., Southon J., Turney C., Wacker L., Adolphi F., Büntgen U., Capano M., Fahrni S., Fogtmann-Schulz A., Friedrich R., Kőhler P., Kudsk S., Miyake F., Olsen J., Reining F., Sakamoto M., Sookdeo A. and Talamo S. 2020. The IntCal20 Northern Hemisphere Radiocarbon Age Calibration Curve (0-55 cal kBP). Radiocarbon 62, 725-757
Romaniszyn J. 2015. Obrzędowość pogrzebowa społeczności kultury komarowskiej w międzyrzeczu Dniestru i Seretu. Materiały Archeologiczne 40, 35-49.
Romaniszyn J. 2018. Rytuał pogrzebowy społeczności kultury komarowskiej (manuscript of dissertation). Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
Romaniszyn J. and Makarowicz P. 2021. Real burials or cenothaphs? A study of the mysterious under-mound funerary constructions of the Trzciniec Cultural Circle. Archeologiya i davna istoriya Ukraini 2(39), 360-374
Romaniszyn J. and Skrzyniecka W. 2019. Cmentarzyska trzcinieckiego kręgu kulturowego na Wołyniu. In M. Szmyt, P. Chachlikowski, J. Czebreszuk, M. Ignaczak and P. Makarowicz (eds), Vir Bimaris. Od kujawskiego matecznika do stepów nadczarnomorskich. Studia z dziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kośko (= Archeologia Bimaris. Dyskusje 5). Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 785-812
Różycki S. 1969. Zarys geologii i geomorfologii Mazowsza w nawiązaniu do działalności człowieka. Czasopismo Geograficzne 40, 189-223
Skorupska P. 2013. Materiały ceramiczne kultury trzcinieckiej ze stanowiska 7 w Brwinowie, pow. Pruszków. Materiały do badań nad neolitem i wczesną epoką brązu na Mazowszu i Podlasiu 3, 115-181
Solon J., J. Borzyszkowski, Bidłasik M., Richling A., Badora K., Balon J., Brzezińska-Wójcik T., Chabudziński Ł., Dobrowolski R., Grzegorczyk I., Jodłowski M., Kistowski M., Kot R., Krąż P., Lechnio J., Macias A., Majchrowska A., Malinowska E., Migoń P., Myga-Piątek U., Nita J., Papińska E., Rodzik J. Strzyż M., Terpiłowski S. and Ziaja W. 2018. Physico-geographical mesoregions of Poland: verification and adjustment of boundaris on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica 91(2), 143-170. Sulimirski T. 1964. Barrow-Grave 6 at Komarów. University of London Institute of Archaelogy Bulletin 4, 171-188
Sulimirski T. 1968. Corded Ware and Globular Amphorae North-East of the Carpathians. London: The Athlone Press.
Sveshnikov I. 1968. Bogatye pogrebeniya komarovskoy kultury u s. Ivanya rovenskoy oblastii. Sovetskaya Arkheologiya 2, 159-169
Swiesznikow I. 1967. Kultura komarowska. Archeologia Polski 12/1, 39-107
Taras H. 1995. Kultura trzciniecka w międzyrzeczu Wisły, Bugu i Sanu. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
Vicze M. 2011. Bronze Age Cemetery at Dunaújváros-Duna-dűlő (= Dissertationes Pannonicae ex Instituto Archaeologico Universitatis de Rolando Eötvös nominatae Budapestinensis provenientes 4[1]). Budapest: Eötvös Lorand University
Vicze M., Poroszlai I. and Sümegi P. (eds) 2013. Koszider: Hoard, Phase, Period? Round Table Conference on the Koszider Problem. Százhalombatta: Matrica Museum
Wawrusiewicz A. and Bienia M. 2014. Materiały z wczesnej i starszej epoki brązu na stanowisku 6 w Żółtkach, woj. Podlaskie. Studia i materiały do badań nad neolitem i wczesną epoką brązu na Mazowszu i Podlasiu 4, 129-156