Milovan Đilas – polityk, myśliciel, analityk systemu komunistycznego. Cz. 2: Komunista i buntownik

Zacharias, Michał Jerzy (1946– )

doi:1230-5057

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Milovan Đilas – polityk, myśliciel, analityk systemu komunistycznego. Cz. 2: Komunista i buntownik Zacharias, Michał Jerzy (1946– )

Object structure

Milovan Đilas – polityk, myśliciel, analityk systemu komunistycznego. Cz. 2: Komunista i buntownik

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej T. 56 z. 2 (2021), Artykuły

Zacharias, Michał Jerzy (1946– )

Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk

Warszawa

2021

s. 123-143

Đilas, Milovan (1911-1995) -- myśl polityczna i społeczna [KABA] ; Đilas, Milovan (1911-1995) -- krytyka i interpretacja [KABA] ; Marksizm -- historia [KABA] ; Stalin, Iosif Vissarionovič (1878-1953) -- myśl polityczna i społeczna [KABA] ; Tito, Josip Broz (1892-1980) [KABA] ; Komunizm -- Jugosławia [KABA] ; Jugosławia -- 1945-1980 [KABA] ; komunizm ; Jugosławia ; „nowa klasa” ; lewicowe odchylenie ; sowiecko-jugosłowiański konflikt 1948 r. ; system samorządowy ; partyjna biurokracja polityczna ; II Nadzwyczajne Plenum KC ZKJ z 16–17 stycznia1954 r.

W prezentowanym artykule została przedstawiona ewolucja postawy politycznej, przede wszystkim zaś myśli politycznej Milovana Đilasa w sprawie tzw. nowej klasy i systemu komunistycznego – jego powstania, charakteru i nieuniknionego zaniku. Zwrócono uwagę na poglądy i koncepcje „nowej klasy” w ujęciu jego poprzedników, od Nikołaja Bakunina poczynając. A także na zasadnicze różnice między myślą Đilasa i teoriami Karla Marksa. Niezależnie od posługiwania się marksowską (marksistowską) metodą badawczą i terminologią twórcy Kapitału. Artykuł powstał w oparciu głównie o pisma Đilasa, z „Nową klasą” na czele, oraz o bardzo bogatą literaturę przedmiotu.

Banac I., With Stalin Against Tito. Communists Splits in Yugoslav Communism, Ithaca–London 1988.
Bilandžić D., Hrvatska moderna povijest, Zagreb 1999.
Halperin E., The Triumphant Heretic. Tito’s Struggle Against Stalin, London 1958.
Ivešić T., „Compared to him, the prisoners are innocent people”: The Fall of Milovan Djilas (1948– 1954), „Studia Historica Slovenica. Humanities and Social Studies Review” (2015), no. 1.
Kołakowski L., Główne nurty marksizmu, t. 1–3, Warszawa 2009.
Kołodko G.W., Wędrujący świat, Warszawa 2008.
Lasić S., Sukob na književnoj ljevici 1928–1952, Zagreb 1970.
Radovčić M., Milovan Đilas u sukobu na književnoj ljevici. Diplomski rad (dostęp: 22.06.2019).
Režek M., Milovan Djilas and the British Labour Party 1950–1960, „Contributions to Contemporary History” 58 (2018), no. 3.
Stys A., Inna twarz totalitaryzmu. III Plenum KC Związku Komunistów Jugosławii (16–17 stycznia 1954 r.) i odsunięcie Milovana Đilasa od władzy, „Dzieje Najnowsze” (2009), nr 2.
Stys H., Milovana Đilasa walka ze stalinizmem, w: Bałkany w XX wieku. Historia – polityka – kultura. Materiały z konferencji „Poznać Bałkany”, Toruń, 29 maja 2009, red. H. Stys, S. Sochacki, Toruń 2009.
Sulzberger C.L., Paradise Regained. Memoir of a Rebel, New York–London 1985.
Walicki A., Marksizm i skok do królestwa wolności. Dzieje komunistycznej utopii, Warszawa 1996.
Walicki A., O Rosji inaczej, Warszawa 2019.
Zacharias M.J., Idee, utopie, rzeczywistość. Myśl polityczna Milovana Đilasa (1911–1995), Bydgoszcz 2015.
Zacharias M.J., Idee, utopie, rzeczywistość. Myśl polityczna Milovana Đilasa, w: Pomiędzy kontynuacją a zmianą. Studia z myśli politycznej, red. J. Waskan, Bydgoszcz 2012.
Zacharias M.J., Komunizm, federacja, nacjonalizmy. System władzy w Jugosławii 1943–1991. Powstanie, przekształcenia, rozkład, Warszawa 2004.
Zacharias M.J., System stalinowski w Jugosławii 1944–1949, „Kwartalnik Historyczny” 99 (1992), nr 3.