Język metadanych
Geographia Polonica Vol. 94 No. 2 (2021)
Creator:
Błażejczyk, Krzysztof
:
Autor
;
Pecelj, Milica
:
Autor
;
Nejedlik, Pavol
:
Autor
;
Skrynyk, Olesya
:
Autor
;
Mikulova, Katarina
:
Autor
bioklimat człowieka ; UTCI ; potencjał turystyki górskiej ; Europa środkowa ; Europa wschodnia
Abstract:Mountain areas create specific features of local climates (by modification of air circulation, insolation, air temperature, precipitation, wind regime) and greatly affect ambient weather conditions which influence different kinds of human (climbing, skiing, walking, etc.). However, till now only few studies of human bioclimate in individual mountain ridges in Europe were done. The aim of the present study is to assess thermal stress features represented by Universal Thermal Climate Index (UTCI) in nine mountain systems in Central and Eastern Europe. 37 meteorological stations located at altitudes of 237-3580 m above sea level were considered. The data represent midday observational term and cover the period 2000-2017. Mean, highest and lowest annual thermal stress values and annual frequency of cold and heat stress days are analysed The conducted studies have demonstrated that in the examined mountain systems thermal stress conditions are dependent (though to a various extent) mostly on altitude (UTCI values and heat stress days decrease and number of cold stress days rise significantly due to increase of altitude). However, impacts of latitude and longitude is well seen only in altitude belt of 300-1000 m a.s.l.
References:
Acs, F., Zsákai, A., Kristóf, E., Szabó, A.I., Breuer, H. (2020). Human thermal climate of the Carpathian Basin. International Journal of Climatology, 1-14. https://doi.org/10.1002/joc.6816
Baranowski, J. (1999). Wpływ rzeźby i pokrycia terenu na warunki wietrzne w Tatrach Wysokich na przykładzie Hali Gąsienicowej. In A. Kotarba, A. Kozłowska (Eds.), Badania geoekologiczne w otoczeniu Kasprowego Wierchu (pp. 105-120), Prace Geograficzne, 174, Wrocław: IGiPZ PAN; Continuo.
Baranowski, J. (2003). Pochłonięte promieniowanie słoneczne w Tatrach w otoczeniu Hali Gąsienicowej. In K. Błażejczyk, B. Krawczyk, M. Kuchcik (Eds.), Postępy w badaniach klimatycznych i bioklimatycznych (pp. 131-144), Prace Geograficzne, 188, Warsaw: IGiPZ PAN.
Baranowski, J. (2003). Dynamika zmian dobowych i zróżnicowanie przestrzenne temperatury powietrza na Hali Gąsienicowej. Przegląd Geograficzny, 75(2), 271-286.
Błażejczyk, A., Pecelj, M., Skrynyk, O., Błażejczyk, K., Skrynyk, O. (2020). Weather suitability for outdoor tourism in three European regions in first decades of 21st century. International Journal of Biometeorology. https://doi.org/10.1007/s00484-020-01984-z
Błażejczyk, K. (2019). Sezonowa i wieloletnia zmienność niektórych elementów klimatu w Tatrach i Karkonoszach w latach 1951-2015. Przegląd Geograficzny, 91(1), 59-80. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.1.2
Błażejczyk, K., Baranowski, J., Błażejczyk, A., Szmyd, J. (2013). Klimat i bioklimat Hali Gąsienicowej. In Z. Rączkowska, A. Kotarba (Eds.), Dolina Suchej Wody w Tatrach. Środowisko i jego współczesne przemiany (pp. 67-95). Prace Geograficzne, 239, Warsaw: IGiPZ PAN.
Błażejczyk, K., Baranowski, J., Jendritzky, G., Błażejczyk, A., Bröde, P., Fiala, D. (2015). Regional features of the bioclimate of Central and Southern Europe against the background of the Köppen-Geiger climate classification. Geographia Polonica, 88(3), 439-453. https://doi.org/10.7163/GPol.0027
Błażejczyk, K., Błażejczyk, A. (2014). Assessment of bioclimatic variability on regional and local scales in Central Europe using UTCI. Scientific Annals of "Alexandru Ioan Cuza" University of IASI, vol. LX, no. I, s. II c, Geography series, 67-82.
Błażejczyk, K., Bröde, P., Fiala, D., Havenith, G., Holmér, I., Jendritzky, G., Kampmann, B., Kunert, A. (2010). Principles of the new Universal Thermal Climate Index (UTCI) and its application to bioclimatic research in European scale. Miscelanea Geographica, 14, 91-102. https://doi.org/10.2478/mgrsd-2010-0009
Błażejczyk, K., Epstein, Y., Jendritzky, G., Staiger, H., Tinz, B. (2012). Comparison of UTCI to selected thermal indices. International Journal of Biometeorology, 56(3), 515-535. https://doi.org/10.1007/s00484-011-0453-2
Błażejczyk, K., Kunert, A. (2010). Obciążenie cieplne organizmu człowieka podczas letnich i zimowych wędrówek po Tatrach. In Z. Krzan (Ed.), Nauka a Zarządzanie obszarem Tatr i ich otoczeniem (pp. 61-68), Materiały IV Konferencji Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a Człowiek, 14-16.10.2010. Zakopane, Tatrzański Park Narodowy.
Błażejczyk, K., McGregor, G. (2007). Warunki biotermiczne a umieralność w wybranych aglomeracjach europejskich. Przegląd Geograficzny, 79(3-4), 401-423.
Błażejczyk, K, Nejedlik, P, Skrynyk, O, Halaś, A, Skrynyk, O, Błażejczyk, A, Mikulova, K. (2020). Influence of geographical factors on thermal stress in northern Carpathians. International Journal of Biometeorology, https://doi.org/10.1007/s00484-020-02011-x
Błażejczyk, K., Nejedlik, P., Skrynyk, O., Halaś, A., Skrynyk, O., Baranowski, J., Mikulova, K. (2020). Thermal stress in northern Carpathians and air circulation. Miscellanea Geographica, 24(3), 147-160. https://doi.org/10.2478/mgrsd-2020-0022
Błażejczyk, K., Sitek, M. (2003). La temperature ressentie par les touristes en montagne en été. In K. Błażejczyk, A.B. Adamczyk (Eds.), Les relations Climat-Homme-Climat (pp. 61-64). Dokumentacja Geograficzna, 29, Warsaw: IGiPZ PAN.
Błażejczyk, K., Skrynyk, O. (2019). Principal features of Chornohora climate (Ukrainian Carpathians). Bulletin of Geography. Physical Geography Series, 17(1), 61-76. https://doi.org/10.2478/bgeo-2019-0015
Błażejczyk, K., Vinogradowa, V. (2014). Adaptation Strain Index for tourists traveling from central and northern Europe to the Mediterranean. Finisterra, 49(98), 139-157. https://doi.org/10.18055/Finis6465
Bokwa, A., Murzyn, P., Krzaklewski, P., Kukułka, W., Fijał, S. (2019). Wpływ zmian klimatu na intensywność bodźców bioklimatycznych w Polskich Karpatach Zachodnich w okresie letnim. In L. Kolendowicz, E. Bednorz, A.M. Tomczyk (Eds.), Zmienność klimatu Polski i Europy oraz jej cyrkulacyjne uwarunkowania (pp. 71-86). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Bröde, P., Fiala, D., Błażejczyk, K., Holmér, I., Jendritzky, G., Kampmann, B., Tinz, B., Havenith, G. (2012). Deriving the operational procedure for the Universal Thermal Climate Index (UTCI). International Journal of Biometeorology, 56(3), 481-494. https://doi.org/10.1007/s00484-011-0454-1
Cheval, S., Birsan, M.V., Dumitrescu, A. (2014). Climate variability in the Carpathian Mountains Region over 1961-2010. Global and Planetary Change, 118, 85-96. https://doi.org/10.1016/j.gloplacha.2014.04.005
Ciaranek, D. (2014). Variability of the thermal continentality index in Central Europe. Aerul si Apa, Componente ale Mediului, 307-313.
Dąbrowska, K., Guzik, M. (Eds.). (2015). Atlas of the Tatry Mountains. Abiotic nature. Zakopane: Tatra National Park.
Endler, Ch., Matzarakis, A. (2011). Climate and tourism in the Black Forest during the warm season. International Journal of Biometeorology, 55, 173-186. https://doi.org/10.1007/s00484-010-0323-3
Endler, Ch., Matzarakis, A. (2011). Climatic potential for tourism in the Black Forest, Germany - winter season. International Journal of Biometeorology, 55, 339-351. https://doi.org/10.1007/s00484-010-0342-0
Endler, Ch., Oehler, K., Matzarakis, A. (2010). Vertical gradient of climate change and climate tourism conditions in the Black Forest. International Journal of Biometeorology, 54, 45-61. https://doi.org/10.1007/s00484-009-0251-2
Epstein, Y., Moran, D.S. (2006). Thermal comfort and heat stress indices. Industrial Health, 44, 388-398. https://doi.org/10.2486/indhealth.44.388
Fiala, D., Havenith, G., Bröde, P., Kampmann, B., Jendritzky, G. (2012). UTCI-Fiala multi-node model of human heat transfer and temperature regulation. International Journal of Biometeorology, 56, 429-441. https://doi.org/10.1007/s00484-011-0424-7
Freitas de, Ch., Grigorieva, E. (2009). The Acclimatization Thermal Strain Index (ATSI): A preliminary study of the methodology applied to climatic conditions of the Russian Far East. International Journal of Biometeorology, 53, 307-315. https://doi.org/10.1007/s00484-009-0215-6
Freitas de, Ch., Grigorieva, E. (2017). A comparison and appraisal of a comprehensive range of human thermal climate indices. International Journal of Biometeorology, 61, 487-512. https://doi.org/10.1007/s00484-016-1228-6
Gajic-Čapka, M., Zaninović, K. (1997). Changes in temperature extremes and their possible causes at the SE boundary of the Alps. Theoretical and Applied Climatology, 57, 89-94. https://doi.org/10.1007/BF00867979
Głowicki, B. (2000). 20th century variability to daily maxima and minima of air temperature in the Sudetic Mountains. Geographia Polonica, 73(2), 111-116.
Harlfinger, O., Pilger, H., Rieder, H., Kock, M., Pichler-Semmelrock, F.P. (2004). Spatial and seasonal distribution of bioclimatic indices in the state of Styria as a basis for holiday planning. Hrvatski meteoroloski časopis, 39, 103-119.
Hess, M. (1965). Piętra klimatyczne w Polskich Karpatach Zachodnich. Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne, 11.
Jendritzky, G., de Dear, R. (2008). Adaptation and the thermal environment. In K.L. Ebi, I. Burton, G. McGregor (Eds.), Biometeorology for adaptation to climate variability and change: Research frontiers and perspectives (pp. 9-32). Heidelberg: Springer.
Kholiavchuk, D., Cebulska, M. (2019). The highest monthly precipitation in the area of the Ukrainian and the Polish Carpathian Mountains in the period from 1984 to 2013. Theoretical and Applied Climatology, 138, 1615-1628. https://doi.org/10.1007/s00704-019-02910-z
Łupikasza, E., Szypuła, B. (2019). Vertical climatic belts in the Tatra Mountains in the light of current climate change. Theoretical and Applied Climatology, 136, 249-264. https://doi.org /10.1007/s00704-018-2489-2
Mateeva, Z., Filipov, A. (2003). Bioclimatic distance index in the Rila-and-Rhodopy area of Bulgaria. In K. Błażejczyk, B. Krawczyk, M. Kuchcik (Eds.), Postępy w badaniach klimatycznych i bioklimatycznych (pp. 295-302), Prace Geograficzne, 188, Warsaw: IGiPZ PAN.
Matzarakis, A., Hämmerle, M., Koch, E., Rudel, E. (2012). The climate tourism potential of Alpine destinations using the example of Sonnblick, Rauris and Salzburg. Theoretical and Applied Climatology, 110, 645-658. https://doi.org/10.1007/s00704-012-0686-y
Matzarakis, A., Katsoulis, V.D. (2006). Sunshine duration hours over the Greek region. Theoretical and Applied Climatology, 83, 107-120. https://doi.org/10.1007/s00704-005-0158-8
Migała, K. (2005). Piętra klimatyczne w górach Europy a problem zmian globalnych. Acta Universitatis Wratislaviensis, 2718, Studia Geograficzne, 78, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Milewski, P. (2013). Application of the UTCI to the local bioclimate of Poland's Ziemia Kłodzka region. Geographia Polonica, 86(1), 47-54. https://doi.org/10.7163/GPol.2013.6
Miszuk, B. (2008). Charakterystyka warunków bioklimatycznych w Karkonoszach z punktu widzenia różnych form turystyki i rekreacji. Prace Geograficzne IGiGP UJ, 120, 79-91.
Miszuk, B., Otop, I., Strońska, M., Schwarzak, S., Surke, M. (2016). Tourism-climate conditions and their future development in the Polish-Saxon border area. Meteorologische Zeitschrift, 25(4), 421-434. https://doi.org/10.1127/metz/2016/0700
Niedźwiedź, T. (2003). Extreme precipitation events on ten northern side of the Tatra Mountains. Geographia Polonica, 76(1), 13-21.
Niedźwiedź, T. (2006). Zmiany temperatury powietrza w Tatrach w porównaniu do Karpat Południowych i Tatr. In A. Kotarba, W. Borowiec (Eds.), Tatrzański Park Narodowy na tle innych górskich terenów chronionych. T. 1, Nauki o Ziemi (pp. 13-21). Zakopane - Kraków: Tatrzański Park Narodowy.
Niedźwiedź, T. (2012). Climate. In D. Lóczy, M. Stankoviansky, A. Kotarba (Eds.), Recent landform evolution: The Carpatho-Balcan-Dinaric region (pp. 19-29). Springer: Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-94-007-2448-8_2
Pecelj, M., Dordević, D., Pecelj, M.R., Pecelj-Purković, J., Filipović, D., Šećerov, V. (2017). Biothermal conditions on Mt. Zlatibor based on thermophysiological indices. Archives of Biological Sciences, 69(3), 455-461. https://doi.org/10.2298/ABS151223120P
Rubel, F., Brugger, K., Haslinger, K., Auer, I. (2017). The climate of the European Alps: Shift of very high resolution Köppen-Geiger climate zones 1800-2100. Meteorologische Zeitschrift, 26(2), 115-125. https://doi.org/10.1127/metz/2016/0816
Sindosi, O.A., Bartzokas, A., Kotroni, V., Lagouvardos, K. (2015). Influence of orography on precipitation amount and distribution in NW Greece. A case study. Atmospheric Research, 152, 105-122. https://doi.org/10.1016/j.atmosres.2014.06.013
Smith, R.B. (2015). Mountain meteorology. Overview. In G.R. North, J. Pyle, F. Zhang, Encyclopedia of Atmospheric Sciences (pp. 57-61), Amsterdam: Elsevier.
Spinoni, J., Szalai, S., Szentimrey, T., Lakatos, M., Bihari, Z., Nagy, A., Németh, Á., Kovács, T., Mihić, D., Dacić, M., Petrović, P., Kržič, A., Hiebl, J., Auer, I., Milković, J., Štepánek, P., Zahradníček, P., Kilar, P., Limanówka, D., … Vogt, J. (2014). Climate of the Carpathian Region in the period 1961-2010: climatologies and trends of 10 variables. International Journal of Climatology, 35(7), 1322-1341. https://doi.org/10.1002/joc.4059
Trepińska, J. (2002). Górskie klimaty. Kraków: Wydawnictwo IGiGP UJ.
UNWTO. (2019). International Tourism Highlights, 2019 Edition. https://www.unwto.org/publication/international-tourism-highlights-2019-edition
Vilček, J., Škvarenina, J., Vido, J., Nalevanková, P., Kandrík, R., Škvareninová, J. (2016). Minimal change of thermal continentality in Slovakia within the period 1961-2013. Earth System Dynamics, 7, 735-744. https://doi.org/10.5194/esd-7-735-2016
Zaninović, K., Matzarakis, A., Cegnar, T. (2006). Thermal comfort trends and variability in the Croatian and Slovenian mountains. Meteorologische Zeitschrift, 15(2), 243-251. https://doi.org/10.1127/0941-2948/2006/0119
Zeng, D., Wu, J., Mu, Y., Deng, M., Wei, Y., Sun, S. (2020). Spatial-temporal pattern changes of UTCI in the China-Pakistan economic corridor in recent 40 years. Atmosphere, 11, 858. https://doi.org/10.3390/atmos11080858
Żmudzka, E. (2009). Changes of thermal conditions in the Polish Tatra Mountains. Landform Analysis, 10, 140-146.
Żmudzka, E. (2011). Contemporary climate changes in the high mountain part of the Tatras. Miscellanea Geographica, 15, 93-102. https://doi.org/10.2478/v10288-012-0005-6
Żmudzka, E., Kulesza, K. (2019). Total solar radiation in Zakopane and at mount Kasprowy Wierch in 1986-2015. Geographia Polonica, 92(2), 211-231. https://doi.org/10.7163/GPol.0145
0016-7282 (print) ; 2300-7362 (online) ; 10.7163/GPol.0202
Source:CBGiOS. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.2085, Cz.2173, Cz.2406 ; kliknij tutaj, żeby przejść
Language: Language of abstract: Rights:Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0
Terms of use:Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -
Digitizing institution:Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk
Original in: Projects co-financed by: Access: