Walki SS-Sonderregiment Dirlewanger o Wolę a egzekucje zbiorowe ludności cywilnej

Udział SS-Sonderregiment Dirlewanger w pacyfikacji Powstania Warszawskiego jest jednym z wielu nierozwiązanych problemów dotyczących wydarzeń z sierpnia–października 1944 r. w Warszawie. Nieliczne zachowane dokumenty niemieckie nie ułatwiają zadania. Ale opieranie się jedynie na archiwaliach powstańczych oraz relacjach żołnierzy AK i ludności cywilnej spowodowało upowszechnienie się wielu nieścisłości. Celem tego artykułu jest przedstawienie najnowszego stanu badań na temat działań tego kontrowersyjnego oddziału Waffen-SS podczas pierwszych dni niemieckiej pacyfikacji, czyli w czasie masowej eksterminacji ludności cywilnej Woli.

Bartoszewski W., 1859 dni Warszawy, Kraków 1984.
Bartoszewski W., Dni walczącej stolicy, Warszawa 2004.
Bączyk N., Panzertruppen a Powstanie Warszawskie, Warszawa 2013.
Bielecki R., W zasięgu PAST-y, Warszawa 1994.
Borkiewicz A., Powstanie Warszawskie 1944, Warszawa 1957.
Burleigh M., Trzecia Rzesza. Nowa historia, Warszawa 2002.
Caballero Jurado C., Commandos en Caucaso. La Unidad Especial Bergmann y Voluntarios Caucasianos en el Ejercito Aleman, 1941–45, Granada 1995.
Der Warschauer Aufstand 1. August – 2. Oktober 1944 Ursachen-Verlauf-Folgen, Warschau– Hannover 2004.
Gursztyn P., Rzeź Woli. Zbrodnia nierozliczona, Warszawa 2015.
Hanson J.K.M., Nadludzkiej poddani próbie. Ludność cywilna Warszawy w powstaniu 1944 r., Warszawa 2004.
Ingrao Ch., Czarni myśliwi. Brygada Dirlewangera, Wołowiec 2011.
Jeloschek A., Richter F., Schütte E., Semler J., Freiwillige vom Kaukasus, Georgier, Armenier, Aserbaidschaner, Tschetschen u. a. Auf deutscher Seite. Der „Sonderverband Bergmann” und sein Grunder Theodor Oberlander, Graz–Stuttgart 2003.
Kirchmayer J., Powstanie Warszawskie, Warszawa 1959.
Klausch H.P., Antifaschisten in SS-Uniform. Schicksal und Widerstand der deutschen politischen KZ-Häftlinge, Zuchthausund Wehrmachtstrafgefangenen in der SS Sonderformation Dirlewanger, Bremen 1993.
Krannhals H. von, Der Warschauer Aufstand 1944, Frankfurt am Main 1964.
Król E.C., Polska i Polacy w propagandzie narodowego socjalizmu w Niemczech 1919–1945, Warszawa 2006.
Kwiatkowski M.J., „Tu mówi powstańcza Warszawa…” Dni powstania w audycjach Polskiego Radia i dokumentach niemieckich, Warszawa 1994.
MacLean F.L., The Cruel Hunters. SS-Sonderkommando Dirlewanger. Hitler’s Most Notorious Anti-Partisan Unit, Atglen 1998.
Michaelis R., Die Grenadier Divisionen der Waffen-SS, t. III, Erlangen 1995.
Motyl M., Rutkowski S., Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego. Powstanie Warszawskie 1 VIII – 2 X 1944, Warszawa 1994.
Mórawski K., Oktabiński K., Świerczek L., Wola. Warszawskie Termopile 1944, Warszawa 2000.
Munoz A., Hitler’s Eastern Legions, t. II: The Osttruppen, 1941–1945, Bayside 2003.
Reitlinger G., The SS. Alibi of a Nation, London 1956.
Sawodny W., German Armored Trains on the Russian Front 1941–1944, Atglen 2003.
Sennerteg N., Kat Warszawy, Warszawa 2009.
Stachiewicz P., „Parasol”. Dzieje oddziału do zadań specjalnych Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej, Warszawa 1984.
Stachiewicz P., Starówka 1944. Zarys organizacji i działań bojowych Grupy „Północ” w powstaniu warszawskim, Warszawa 1983.
Utracka K., Zgrupowanie AK „Chrobry II”, Warszawa 2002.
Williamson G., Vuksić V., German Security and Police Soldier 1939–45, Oxford 2002.
Wiśniewska M., Sikorska M., Szpitale powstańczej Warszawy, Warszawa 1991.
Wroniszewski J., Ochota 1944, Warszawa 1976.
Ziemke E.F., Stalingrad To Berlin. German Defeat In The East, Washington 1987.
Ziółkowski B., Batalion Armii Krajowej „Łukasiński”, Warszawa 1998.
Абрамян Э., Забытый Легион. Неизвестные cmpaницы coeдинения cпециального naзначения „Бергманн”, Kн. 1, Ереван 2005.
Жуков Д., Ковтун И., 29-я гренадерская дивизия СС «Каминский», Mocква 2009.
Жуков Д., Ковтун И., Охотники за партизанами. Бригада Дирлевангера, Mocква 2013.