Metadata language
Przegląd Geograficzny T. 92 z. 1 (2020)
Creator:
Harasimiuk, Andrzej
:
Autor
;
Ostaszewska, Katarzyna
:
Autor
krajobraz ; metody ilościowe ; przestrzeń jednorodna i niejednorodna
Abstract:Celem niniejszej pracy jest ukazanie zagrożeń płynących z nadmiernego zaufania do wiarygodności uogólnień uzyskanych na drodze stosowania miar ilościowych. W artykule dokonano egzemplifikacji problemów związanych ze stosowaniem metod ilościowych. Obecnie, w geografii fizycznej obowiązuje paradygmat ilościowego wyrażania wyników badań, który stwarza pozory absolutnej obiektywności. Realna przyroda nie jest abstrakcją i w swej różnorodności i złożoności stawia interpretacji liczbowej szereg warunków. Prawa przyrody realizują się w przestrzeni o nie do końca poznanej strukturze, przestrzeni niejednorodnej, innej niż w założeniach większości formuł fizycznych. Ta nieadekwatność stosowanych formuł i modeli do charakteru zjawisk i interpretacji przestrzennej jest powszechna, bowiem większość procedur milcząco zakłada badania w przestrzeni jednorodnej. Z racji niejednorodności przestrzeni, sezonowości i poligenetyczności, zjawiska badane w środowisku przyrodniczym1 mają najczęściej wielomodalne (wielowierzchołkowe) rozkłady obserwowanych zmiennych. W takich uwarunkowaniach estymacja stanów średnich z rozkładów wartości zmiennych poprzez średnią arytmetyczną bywa niewłaściwa i pozostaje w opozycji do podstawowej właściwości krajobrazu jaką jest zróżnicowanie regionalne. W wyniku prostego uśrednienia jako reprezentatywne mogą być przyjmowane stany (wartości zmiennych), które w przyrodzie są rzadko spotykane lub wykluczone. Przy formułowaniu uogólnień na podstawie średnich reprezentujących zróżnicowane wielkościowo fragmenty obiektów przyrodniczych powinny być stosowane średnie ważone (jest to szczególnie ważne przy bilansowaniu obiegu substancji). W artykule, poza krytyką bezrefleksyjnego stosowania narzędzi statystycznych, wskazano niektóre możliwości reinterpretacji miar statystycznych po rozdzieleniu danych na podgrupy reprezentujące określone fragmenty przestrzeni lub kategorie zjawisk, ułatwiając tym samym podjęcie prób wyjaśnień genetycznych. Bez świadomości właściwości badanej struktury rozbudowane wyrażenia statystyczne nic nie wnoszą do analizy struktury badanego obiektu, tym bardziej, o rozumieniu zasad jego funkcjonowania. Istotą postępu w nauce jest bowiem zwiększenie zakresu rozumienia zjawisk, a nie szczegółowość ich opisu.
References:
Chojnicki Z., 1999, Dylematy metodologiczne geografii, [w:] Z. Chojnicki, Podstawy metodologiczne i teoretyczne geografii, Bogucki Wyd. Nauk., Poznań, s. 47-60.
Creswell J.W., 2013, Projektowanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane, Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Czarnowski M., 1989, Zarys ekologii roślin lądowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Gehlke C.E., Biehl K., 1934, Certain effects of grouping upon the size of the correlation coefficient in census tract material, Journal of the American Statistical Association, 29, 185A, s. 169-170. https://doi.org/10.1080/01621459.1934.10506247
Harasimiuk A., 1997, Hydrochemiczne aspekty funkcjonowania krajobrazu na przykładzie zlewni Olszanki, Prace i Studia Geograficzne, 21, s. 143-213.
Nelson J.K., Brewer C.A., 2017, Evaluating data stability in aggregation structures across spatial scales: revisiting the modifiable areal unit problem, Cartography and Geographic Information Science, 44, 1, s. 35-50. https://doi.org/10.1080/15230406.2015.1093431
Kurowska-Łazarz R., Szulc W., Woźniak B., Piotrowska M., Drożdżyńska J., 2015, Vademecum. Pomiary i obserwacje meteorologiczne, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
Lee J., Alnasrallah M., Wong D., Beaird H., Logue E., 2014, Impacts of Scale on Geographic Analysis of Health Data: An Example of Obesity Prevalence, ISPRS International Journal of Geo-Information, 3, s. 1198-1210. https://doi.org/10.3390/ijgi3041198
Mark D.M., 1980, On scales of investigation in geomorphology, Canadian Geographer, 24, s. 81-82. https://doi.org/10.1111/j.1541-0064.1980.tb00978.x
Mark D.M., Peter B., Aronson P.B., 1984, Scale-dependent fractal dimensions of topographic surfaces: An empirical investigation, with applications in geomorphology and computer mapping, Journal of the International Association for Mathematical Geology, 16, 7, s. 671-683. https://doi.org/10.1007/BF01033029
Miles M.B., Huberman A.M., 2000, Analiza danych jakościowych, Trans Humana, Białystok.
Onwuegbuzie A.J., Leech N.L., 2005, On Becoming a Pragmatic Researcher: The Importance of Combining Quantitative and Qualitative Research Methodologies, International Journal of Social Research Methodology, 8, 5, s. 375-387. https://doi.org/10.1080/13645570500402447
Ostaszewska K., 2002. Geografia krajobrazu. Wybrane zagadnienia metodologiczne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Sieber S., 1973, The Integration of Fieldwork and Survey Methods, American Journal of Sociology, 78, 6, s. 1335-1359.https://doi.org/10.1086/225467
Rozmiar pliku 1,8 MB ; application/octet-stream
Resource Identifier:0033-2143 (print) ; 2300-8466 (on-line) ; 10.7163/PrzG.2020.1.6
Source:CBGiOŚ. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; click here to follow the link
Language: Language of abstract: Rights:Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0
Terms of use:Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -
Digitizing institution:Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk
Original in: Projects co-financed by: Access: